در برابر گریه نوزاد چه واکنشی نشان دهیم؟ راهنمای واقعی و عملی برای پدرها و مادرها

ساعت سه صبح است. نوزاد گریه می‌کند؛ آن‌قدر بلند و بی‌وقفه که حتی دیوارهای خانه هم انگار از خستگی صدا درمی‌آورند. شما و همسرتان به هم نگاه می‌کنید؛ یکی با چشمان نیمه‌باز پوشک را بررسی می‌کند، دیگری به دنبال شیشه شیری می‌گردد تا کودک را آرام کند. و شما از شدت خستگی حس می‌کنید مغزتان در حال خاموش شدن است.

این صحنه برای بسیاری از والدین در روزهای ابتدایی تولد نوزادشان آشناست. شاید شما نخستین‌بار است که مادر یا پدر شده‌اید و در برابر این حجم از گریه، درمانده‌اید. اما خیالتان راحت باشد؛ پیش از شما، پدر و مادرهای دیگری هم همین مسیر را رفته‌اند و تجربه‌هایشان می‌تواند چراغ راه شما باشد.

در این نوشته، با نگاهی واقع‌بینانه و قدم‌به‌قدم بررسی می‌کنیم که وقتی نوزاد گریه می‌کند، دقیقاً چه کارهایی می‌توانید انجام دهید تا هم او آرام شود، و هم خودتان فرو نریزید.

علت گریه نوزاد چیست؟

نوزاد، تنها با گریه می‌تواند با شما حرف بزند. این اولین زبان اوست؛ اول از همه این را بدانید: نوزاد گریه می‌کند چون بلد نیست جور دیگری حرف بزند. پس گریه زبان اوست، نه ابزار اذیت شما.

گریه کودک شاید ساده به نظر برسد، اما پر از معناست. هر نوزاد با گریه‌اش چیزی می‌گوید: «گرسنه‌ام»، «خوابم می‌آید»، یا «می‌خواهم در آغوش مامان باشم». اما برای والدین، تشخیصمعنای گریه کودک سخت است. مخصوصاً در ماه‌های اول! ولی خبر خوب این است که هر بار گوش به گریه او گوش بدهید و دقت کنید، یک قدم بیشتر به فهمیدن زبان فرزندتان نزدیک میشوید. 

۱. گرسنگی، اولین علت گریه نوزاد: روش تشخیص 

واقعیت این است که گرسنگی، شایع‌ترین و درعین‌حال گیج‌کننده‌ترین دلیل گریه نوزاد است. چون نوزاد  نمی‌گوید «مامان من گرسنه‌ام»، فقط شروع به گریه میکند و شما هم در تاریکی، سعی می‌کنید علت گریه نوزاد را حدس بزنید.

در ماه‌های اول، معده‌ی نوزاد به اندازه‌ی یک گردو است. خیلی زود خالی می‌شود و خیلی زود هم پر. گاهی فقط پانزده دقیقه از شیر خوردنش گذشته، اما باز گریه می‌کند. اینجاست که بیشتر والدین دچار تردید می‌شوند: «مگر الان نخورد؟ نکند شیرم کم است؟ نکند بچه‌ام سیر نمی‌شود؟» اینجا ذهن کودک شروع می‌کند به ساختن سناریوهایی که همگی با اضطراب تمام می‌شوند.

نشانه های گریه نوزاد به علت گرسنگی

گریه‌ی ناشی از گرسنگی معمولاً نشانه‌های خودش را دارد. اگر این نشانه‌ها را زودتر بشناسید، قبل از اینکه نوزاد به مرحله‌ی گریه‌ی شدید برسد، می‌توانید نیازش را پاسخ دهید. به این علامت‌ها دقت کنید:

• حرکات دهان: وقتی گریه به لعت گسنگی باشد، نوزاد لب‌هایش را جمع می‌کند، زبانش را بیرون می‌آورد یا لبش را می‌مکد؛ گاهی انگار دارد چیزی را «می‌جوید». این اولین علامت گرسنگی است.
  
• چرخاندن سر: وقتی علت گریه گرسنگی است، نوزاد سرش را به اطراف می‌چرخاند؛ مخصوصاً وقتی صورتش نزدیک سینه یا شانه‌ی شماست. در این حالت او واقع به دنبال منبع شیر می‌گردد.
  
• دست‌ها و حرکات کوچک: اگر نوزاد گرسنه باشد، هنگام گریه مشت‌هایش را جلوی دهان می‌آورد، انگشتش را می‌مکد یا به لباس شما چنگ می‌زند. این یعنی زمان شیر خوردن نزدیک است.
  
• صداهای پیش از گریه: هنگام گرسنگی، کودک صداهایی پیش از گریه تولید می‌کند. یعنی پیش از گریه‌ی بلند، معمولاً صداهای ناله‌مانند یا مکیدن‌گونه از خودش درمی‌آورد. اگر در همین مرحله واکنش نشان دهید، احتمالاً اصلاً گریه‌ای رخ نمی‌دهد.
  
• بی‌قراری و حرکات بدن: وقتی نوزاد گرسنه باشد، بدنش را به جلو خم می‌کند یا پاهایش را جمع می‌کند، انگار می‌خواهد خودش را به سمت شما برساند.
  

یادتان باشد که گریه نوزاد، آخرین مرحله‌ی گرسنگی است، نه اولین نشانه‌ی آن. اگر به این علامت‌های کوچک توجه کنید، معمولاً می‌توانید قبل از اینکه نوزاد به اوج بی‌قراری برسد، او را آرام کنید. همین چند دقیقه زودتر، تفاوت بزرگی در آرامش شما و کودک ایجاد می‌کند.

۲. خستگی: دومین عامل گریه نوزاد + روش تشخیص

خیلی از والدین فکر می‌کنند نوزاد وقتی خسته است، خودش می‌خوابد. اما واقعیت این است که نوزاد هرچه خسته‌تر می‌شود، خوابش سخت‌تر می‌شود. بدن نوزاد کوچک است، اما سیستم عصبی‌اش هنوز یاد نگرفته چطور خودش را آرام کند. وقتی بیش از حد بیدار می‌ماند، مغزش خسته می‌شود و به‌جای خواب، شروع به گریه می‌کند.

در هفته‌های اول زندگی، نوزاد معمولاً فقط ۴۵ دقیقه تا یک ساعت بعد از بیدار شدن می‌تواند بیدار بماند. بعد از این زمان، بدنش به استراحت نیاز دارد. اگر از این زمان بگذرد و هنوز در معرض نور، صدا یا تحریک زیاد باشد، وارد مرحله‌ی «خستگی زیاد» می‌شود، حالتی که در آن، نوزاد نه می‌خوابد و نه آرام می‌شود.

در ظاهر شاید به نظر برسد انرژی دارد، اما در واقع از شدت خستگی بیش‌فعال و بی‌قرار شده است. اینجاست که اشتباه رایج رخ می‌دهد: والدین فکر می‌کنند چون هنوز بازی می‌کند یا چشم‌هایش باز است، پس خسته نیست. اما چند دقیقه بعد، گریه شروع می‌شود؛ گریه‌ای که با هیچ چیز آرام نمی‌شود. نه شیر، نه بغل، نه اسباب‌بازی.

نشانه های گریه ناشی از خستگی د نوزادان

اگر نشانه‌های خستگی را زود بشناسید، قبل از رسیدن به این مرحله می‌توانید به او کمک کنید. به این علامت‌ها توجه کنید:

• مالیدن چشم‌ها یا گوش‌ها: این یکی از اولین نشانه‌های خستگی است که معمولاً نادیده گرفته می‌شود.
  
• خیره شدن به یک نقطه یا کم شدن واکنش‌ها: وقتی مغز نوزاد خسته می‌شود، دیگر توان دنبال کردن صداها یا حرکات را ندارد.
  
• بی‌قراری در بدن: دست و پا زدن‌های تند، قوس دادن بدن یا بی‌تابی در آغوش.
  
• غرغر یا ناله‌های کوتاه: نوزاد خسته معمولاً پیش از گریه‌ی واقعی، چند ناله‌ی ضعیف از خودش درمی‌آورد.
  
• خمیازه کشیدن: وقتی نوزاد خمیازه می‌کشد، یعنی بدنش دیگر آماده‌ی خواب است.
  

اگر در همین مرحله، شرایط خواب را برایش فراهم کنید، بدون گریه می‌خوابد. اما اگر این نشانه‌ها را نادیده بگیرید و کودک از این مراحل عبور کند، به‌جای خواب، وارد چرخه‌ی بی‌قراری می‌شود. در این حالت، هر صدایی، هر نور یا حتی تماس دست شما، ممکن است باعث گریه‌ی بیشتر شود. 

در این حالت، نوزاد شما نمی‌خواهد لجبازی کند؛ فقط نمی‌داند چطور از «بیداری» به «خواب» برود. و شما، کسی هستید که می‌توانید این مسیر را برایش هموار کنید؛ نه با عجله، بلکه با توجه.

۳. وقتی چیزی نوزاد را اذیت می‌کند

بعضی گریه‌ها نه از گرسنگی است، نه از خستگی. گاهی گریه نوزاد به این علت است که چیزی او را اذیت می‌کند. اما چون نمی‌تواند آن را بیان کند، گریه می‌کند. واقعیت این است که بدن نوزاد به اندازه‌ی ما مقاوم نیست. کوچک‌ترین فشار، دما یا احساس ناراحتی، می‌تواند تعادلش را بر هم بزند.
گاهی تمام آن گریه‌ای که خانه را پر کرده، فقط به خاطر یک پوشک خیس یا تکه‌ای لباس زبر است. پس قبل از اینکه دنبال دلایل پیچیده بگردید، همیشه اول این چند مورد ساده را بررسی کنید؛ چون ۸۰ درصد مواقع، مشکل همین‌هاست:

• پوشک خیس یا آلوده: نوزادها از حس خیسی متنفرند. پوستشان حساس است و رطوبت باعث سوزش می‌شود. اگر کودکتان چند دقیقه بعد از تعویض آرام شد، احتمالاً همین دلیل گریه اش پوشک خیس یا آلوده بوده است.
• لباس نامناسب: لباس تنگ، یقه‌ی خشن، یا حتی برچسب پشت لباس می‌تواند پوست نوزاد را تحریک کند. لباس نوزاد باید سبک، نرم و بدون درز سفت باشد.
• گرمای زیاد: یکی از اشتباهات رایج والدین، پوشاندن نوزاد با لباس های زیاد است. نوزاد وقتی داغ می‌شود، بی‌قرار میشود و عرق میکند. اما چون نمی‌تواند خودش را سبک کند، گریه می‌کند.
• سرمای محیط: اگر دست‌ها یا پاهای نوزاد سرد است و پوستش رنگ پریده شده، ممکن است سردش شده باشد. 
• موقعیت بدن: گاهی علت گریه نوزاد آروغ نگرفتن، گاز معده یا خوابیدن در حالت ناراحت است. نوزاد کوچک‌ترین فشار را با گریه پاسخ می‌دهد.

نکته اینجاست: برای نوزاد، ناراحتی یعنی خطر. مغزش هنوز فرق بین «لباس زبر» و «درد واقعی» را نمی‌فهمد. هر دو را با گریه اعلام می‌کند. و این شما هستید که باید علت را رمزگشایی کنید.

گاهی ممکن است نوزاد را آرام کنید، در آغوش بگیرید، اما باز گریه کند. در آن لحظه، طبیعی است که احساس کنید “دیگر نمی‌دانم چه کار کنم”.  ولی واقعیت این است: گاهی چند دقیقه زمان لازم است تا بدنش از حالت ناراحتی به آرامش برگردد. در این فاصله، حضور شما از هر کاری مهم‌تر است.

ممکن است هیچ‌کدام از دلایل بالا صددرصد نباشد، اما بررسی آن‌ها به شما کمک می‌کند احساس کنترل بیشتری داشته باشید. چون بخش سختِ والد بودن، فقط گریه‌ی نوزاد نیست. بلاتکلیفیِ بین گریه‌هاست. همان لحظه‌ای که نمی‌دانید دلیلش چیست، اما باید آرامش خودتان را حفظ کنید تا او بتواند از شما یاد بگیرد.

نوزاد با هر گریه‌اش، دارد به شما یاد می‌دهد چطور با بدن کوچک و حساسش هماهنگ شوید. و شما، با هر بار تشخیص درست، یک قدم به اطمینان و آرامش نزدیک‌تر می‌شوید.

4. درد یا ناراحتی سمی: یکی از علل گریه نوزاد

در بیشتر مواقع، گریه نوزاد طبیعی است. او چیزی می‌خواهد و نمی‌تواند بگوید؛ پس گریه می‌کند. اما گاهی گریه نوزاد فقط یک درخواست ساده برای شیر یا بغل نیست. گاهی بدن او از طریق گریه دارد پیغامی می‌فرستد: «من درد دارم، لطفاً کمکم کن.»

تشخیص این نوع گریه آسان نیست؛ اما نگران نباشید؛ چون به مرور یاد میگیرید. کافی است کمی بیشتر گوش بدهید، نگاه کنید و به حس مادرانه یا پدرانه خود اعتماد کنید. 

گریه‌ای که از درد یا بیماری می‌آید، معمولاً با گریه‌های معمول فرق دارد. وقتی گریه به علت درد باشد، نوزاد ممکن است صدایش تیزتر و ناله‌دارتر شود. حتی ممکن است بین گریه‌ها نفس‌نفس بزند یا در چهره‌اش حالت جمع‌شدگی و فشار ببینید. گاهی هم برعکس، به جای جیغ و فریاد، گریه‌اش ضعیف و خسته است، انگار انرژی ندارد.

نشانه های گریه ناشی از درد جسمی در نوزاد

اگر می‌بینید با بغل کردن، شیر دادن یا تعویض پوشک آرام نمی‌شود، یا گریه‌اش طولانی‌تر از همیشه شده، باید دقیق‌تر نگاه کنید. به این نشانه‌ها توجه کنید:

• صدای گریه‌اش با همیشه فرق دارد؛ بلندتر، ناله‌دارتر یا تیزتر است.
• گریه‌اش طولانی است و هیچ چیز آرامش نمی‌کند.
• بین گریه‌ها بی‌حال است، بدنش شل یا نگاهش خسته است.
• بدنش داغ‌تر از همیشه است، یا تب دارد.
• خواب و خوراکش تغییر کرده؛ کمتر می‌خورد یا سخت می‌خوابد.
  
• هنگام لمس بعضی قسمت‌های بدنش مثل شکم، گوش یا پا، واکنش نشان می‌دهد.
• ممکن است استفراغ یا اسهال داشته باشد.

گاهی حتی ممکن است هیچ‌کدام از این نشانه‌ها در میان نباشد، اما دل شما آرام نمی‌گیرد. حس می‌کنید صدای گریه‌اش فرق دارد یا نگاهش غریب شده است. به این حس بی‌اعتماد نباشید. مادر و پدر، از لحظه‌ی تولد کودک، به طرز عجیبی با او هماهنگ می‌شوند. این حس غریزی، همان چیزی است که بارها جان نوزادان را نجات داده است.

 پس اگر حس کردید مشکلی وجود دارد، به حس خود اعتماد کنید با پزشک تماس بگیرید. هیچ پزشکی از دیدن یک نوزاد سالم ناراحت نمی‌شود، اما تأخیر در مراجعه می‌تواند خطرناک باشد. بهتر است ده بار بی‌دلیل سر بزنید تا یک‌بار دیر برسید.

و یادتان باشد، اگر اشتباه کردید اشکالی ندارد. هیچ پدر و مادری از روز اول بلد نیستند فرق گریه‌ها را تشخیص دهند. این مهارت با تماشای دقیق، تجربه و حتی اشتباه کردن به‌دست می‌آید. دفعه‌ی بعد که نوزادتان آرام شد، چند ثانیه فکر کنید: چه شد؟ از کِی شروع شد؟ قبلش چه اتفاقی افتاد؟ همین فکرهای کوچک، آرام‌آرام گوش و دلتان را برای تشخیص علت گریه نوزاد آموزش میدهد. نوزاد زبان ندارد، اما شما کم‌کم مترجمش می‌شوید!

واکنش درست در مواجهه با گریه نوزاد

قبل از هر چیز، یادتان باشد که قرار نیست در برابر هر گریه‌ای، “جواب درست” را از حفظ بدانید. هیچ پدر و مادری در دنیا از روز اول بلد نیست دقیقاً چه کاری باید بکند. واکنش درست به گریه نوزاد، یعنی یاد گرفتنِ آرامش در میان بی‌اطمینانی. یعنی به جای حدس زدن‌های عجولانه، یاد بگیرید گوش بدهید، نگاه کنید و تجربه کنید. گاهی نوزاد از گرسنگی گریه می‌کند، گاهی از خستگی، گاهی از ناراحتی در شکمش یا حتی از نیاز به آغوش. اما در همه‌ی این موقعیت‌ها، اصل ماجرا یکی است: نوزاد گریه می‌کند چون به شما نیاز دارد، نه به قضاوت و عجله‌ی شما.

در ادامه، مرحله‌به‌مرحله توضیح داده‌ایم که وقتی علت گریه‌ی نوزاد را فهمیدید، دقیقاً چه باید بکنید:

واکنش درست به گریه نوزاد هنگام گرسنگی

در بیشتر مواقع، علت گریه نوزاد گرسنگی است. اما واکنش درست به گریه نوزاد فقط این نیست که فوراً سینه یا شیشه را جلو ببرید. برای آرام کردن نوزاد، باید چند ثانیه مکث کنید و بدنش را بخوانید. نوزاد قبل از شروع گریه‌ی شدید، نشانه‌های گرسنگی را با حرکات کوچک نشان می‌دهد؛ اگر زود متوجه شوید، شاید اصلاً گریه‌ای رخ ندهد.

وقتی مطمئن شدید گریه از گرسنگی است، این مراحل را دنبال کنید:

۱. محیط را آرام کنید. نور زیاد، تلویزیون روشن یا رفت‌و‌آمد در اتاق می‌تواند تمرکز نوزاد را به هم بزند. برای آرام کردن نوزاد، لازم نیست سکوت مطلق برقرار باشد، فقط صداها را ملایم کنید تا او احساس امنیت کند.

۲. چند نفس عمیق بکشید. شاید عجیب به نظر برسد، اما واکنش صحیح به گریه نوزاد از آرامش والد شروع می‌شود. استرس باعث می‌شود شیر دیرتر جریان پیدا کند و نوزاد بی‌تاب‌تر شود.

۳. نوزاد را در آغوش بگیرید. تماس بدن با بدن، یکی از مؤثرترین روش‌های آرام کردن نوزاد است. قبل از شیر دادن، بگذارید نوزاد گرمای بدن شما را حس کند. 

۴. به‌درستی شیر بدهید. اگر نوزادتان از شیر مادر تغذیه می‌کند، مطمئن شوید دهان نوزاد بخش کافی از هاله‌ی سینه را گرفته است. اگر از شیشه شیر می‌خورد، زاویه‌ی بطری را طوری تنظیم کنید که هوا وارد دهانش نشود؛ چون بلعیدن هوا بعداً باعث دل‌درد و گریه‌ی دوباره می‌شود.

۵. اجبار نکنید. نوزاد وقتی سیر شود، خودش می‌ایستد. نادیده گرفتن این لحظه و وادار کردن او به ادامه‌ی خوردن، باعث بی‌قراری و ناراحتی می‌شود. پس به نشانه‌های بدن نوزاد اعتماد کنید.

۶. بعد از شیر دادن، حتماً آروغ را بگیرید. همین کار، یکی از ساده‌ترین و در عین حال مؤثرترین راه‌های جلوگیری از گریه‌ی بی‌دلیل است. آروغ نزدن، هوا را در معده‌اش نگه می‌دارد و بعد از چند دقیقه دوباره او را بی‌قرار می‌کند.

۷. اگر بعد از شیر خوردن هنوز بی‌قرار است، فقط بغلش کنید. شاید علت گریه نوزاد دیگر گرسنگی نباشد، بلکه فقط نیاز به تماس باشد. برای او، شنیدن صدای قلب شما آرام‌کننده‌تر از هر لالایی است.

وقتی نوزاد از خستگی گریه می‌کند، چه باید کرد؟

اول از همه بدانید: نوزادِ خسته را نباید ساکت کنید؛ بلکه باید او را آرام کنید. بسیاری از والدین وقتی نوزاد خسته است و گریه می‌کند، او را تکان می‌دهند تا آرام کنند. اما هر چقدر بیشتر تلاش کنید که نوزادتان را با تکان دادن یا حرف زدن آرام کنید، ذهنش فعال‌تر می‌شود. 

برای آرام کردن نوزاد خسته، این چند کار ساده اما مؤثر را انجام دهید:

• نور و صدا را کم کنید. چراغ‌ها را پایین بیاورید، تلویزیون و موبایل را خاموش کنید. نوزاد وقتی خسته است، از هر نور و صدای اضافه‌ای مضطرب‌تر می‌شود.
  
• او را در آغوش بگیرید، اما زیاد حرکت ندهید. تماس بدنی به او آرامش می‌دهد، اما راه رفتن و تکان دادن شدید، مغزش را بیدارتر می‌کند. پس فقط نوزادتان را بغل کنید و نفس‌های آرام بکشید. بدنتان باید برایش مثل پناهگاه باشد.
  
• از نویز سفید استفاده کنید. صدای ثابت سشوار، هود، یا اپلیکیشن وایت‌نویز می‌تواند مؤثر باشد. با جستجوی عبارت «صدای سفید» در اینترنت می‌توانید این نوع صداها را پیدا کنید. این صدا برای نوزاد یادآور رحم مادر است و به او حس امنیت می‌دهد.
  
• تماس چشمی نداشته باشید. شاید طبیعی به نظر نرسد، اما نگاه مستقیم برای مغز نوزاد یعنی «بیدار بمان». بهتر است فقط نوزاد را در آغوش بگیرید، اما از نگاه و حرف طولانی پرهیز کنید.
  
• لمس آرام و یکنواخت. با کف دست، پشت یا شانه‌اش را آرام و با ریتم ثابت نوازش کنید. این تکرار آرام، برای بدن نوزاد مثل لالایی است.
  
• اگر در آغوش آرام نمی‌شود، در گهواره یا تخت بگذارید. تماس زیاد گاهی خودش خسته‌اش می‌کند. کنارش بمانید، اما اجازه دهید خودش با بدنش هماهنگ شود. اگر صدایش از گریه‌ی جیغ‌دار به ناله آرام تغییر کرد، یعنی در حال تخلیه است؛ اجازه دهید ادامه دهد تا خودش آرام شود.
  
• به زمان بیداری توجه کنید. نوزاد زیر سه ماه معمولاً فقط ۴۵ دقیقه تا یک ساعت می‌تواند بیدار بماند. اگر از این زمان بگذرد، به‌سختی به خواب می‌رود. پس وقتی اولین نشانه‌های خستگی را دیدید (مالیدن چشم، خیره شدن، بی‌قراری)، همان موقع نوزاد را به محیط خواب ببرید.
  
• در خواباندن نوزاد عجله نکنید. نوزاد باید آرام شود تا بخوابد، نه برعکس. اگر در حالت بی‌قراری بخوابد، خیلی زود بیدار می‌شود. چند دقیقه زمان بدهید تا سطح اضطرابش پایین بیاید، بعد او را در گهواره بگذارید.
  
• خواب منظم را جدی بگیرید. هدف این نیست که نوزاد ساعت‌ها بخوابد، بلکه ایجاد نظم در خواب است. چرت‌های کوتاه ولی منظم، خیلی مؤثرتر از خواب‌های طولانی و پراکنده‌اند.

وقتی گریه نوزاد از درد است، چه باید کرد؟

گاهی گریه‌ی نوزاد از درد یا ناراحتی بدنی است. خودش بلد نیست بگوید “دلم درد می‌کند” یا “پوشکم اذیتم می‌کند”، پس گریه می‌کند.گریه‌ی دردِ نوزاد با گریه‌های معمولی فرق دارد: تندتر است، ناگهانی‌تر شروع می‌شود، و معمولاً به‌راحتی آرام نمی‌شود.برای همین باید مرحله‌به‌مرحله بررسی کنید تا به این نوع گریه نوزاد واکنش درست بدهید:

۱. بدن نوزاد را چک کنید. از ساده‌ترین چیزها شروع کنید.

 پوشک را باز کنید، لباس را کمی کنار بزنید، پوستش را ببینید. ممکن است بند پوشک روی پوستش فشار آورده باشد، یا سوختگی ایجاد شده باشد. گاهی فقط یک موی نازک به دور انگشت یا آلت تناسلی پیچیده و مثل نخ سفت شده. همین باعث درد مداوم می‌شود. نور گوشی را بیندازید و دقیق نگاه کنید. این اتفاق از آن چیزهایی است که هیچ‌کس در کتاب‌ها نمی‌گوید ولی در زندگی واقعی زیاد پیش می‌آید.

۲. به شکم نوزاد نگاه کنید.
اگر گریه همراه با جمع کردن پاها، انقباض شکم یا سفت شدن بدن است، احتمالاً از نفخ یا گاز معده رنج می‌برد. این یکی از شایع‌ترین علت‌های گریه نوزاد در سه ماه اول است. کارهایی که می‌توانید انجام دهید:

• بعد از هر بار شیر خوردن، حتماً او را روی شانه نگه دارید تا آروغ بزند. اگر بعد از چند دقیقه صدا نداد، کمی زاویه بدنش را تغییر دهید.
• اگر هنوز بی‌قرار است، پاهایش را به‌آرامی مثل دوچرخه حرکت دهید. این کار به خروج گاز کمک می‌کند.
• گاهی قرار دادن نوزاد روی ساعد به‌صورتی که شکمش روی دست شما باشد و به‌آرامی پشتش را نوازش کنید، باعث تسکین می‌شود.

اگر از شیر مادر تغذیه می‌کند و مدام نفخ دارد، رژیم غذایی مادر را با پزشک چک کنید. بعضی غذاها واقعاً روی شکم نوزاد اثر می‌گذارند.

۳. احتمال کولیک را بررسی کنید.
اگر هر روز تقریباً در یک ساعت خاص (معمولاً عصر یا اوایل شب) بی‌دلیل گریه می‌کند، ممکن است علت گریه او کولیک باشد. در کولیک، نوزاد سالم است، ولی سیستم گوارشش هنوز بالغ نشده است. در این شرایط، باید کارهای زیر را انجام دهید:

• محیط را ساکت کنید، چراغ‌ها را کم کنید، فقط صدای خودتان را آرام در گوشش بگویید.
• بغلش کنید، راه بروید. حرکت یکنواخت کمک می‌کند درد را فراموش کند.
• اگر شیر خشک می‌خورد، با پزشک مشورت کنید شاید نیاز به تغییر نوع شیر خشک باشد.

کولیک برای والدین طاقت‌فرساست، اما یادتان باشد موقتی است. معمولاً بعد از سه ماهگی به تدریج تمام می‌شود.

۴. دمای بدن نوزاد را بررسی کنید.
گاهی گریه نوزاد از گرما یا سرماست، نه از گرسنگی یا درد. با دست پشت گردنش را لمس کنید؛ نه دست‌ها و پاها، چون معمولاً سردترند. اگر داغ و مرطوب است، لباس زیاد پوشانده‌اید. اگر سرد است، یک لایه اضافه کنید. به یاد داشته باشید: نوزادان بیشتر از گرما اذیت می‌شوند تا سرما.

۵. و در آخر، حس درونی‌تان را جدی بگیرید.
هیچ پزشکی بهتر از شما صدای گریه‌ی فرزندتان را نمی‌شناسد. اگر حس می‌کنید این گریه “فرق دارد”، معمولاً حق با شماست. گریه‌ای که با هیچ چیز آرام نمی‌شود، یا همراه با تب، استفراغ، یا بی‌حالی است، حتماً باید توسط پزشک بررسی شود.

نشانه‌هایی که در گریه نوزاد باید جدی بگیرید:

• گریه مداوم بیش از سه ساعت در روز (چند روز پشت سر هم)
• امتناع از شیر خوردن یا مکیدن ضعیف
• نفس‌نفس زدن یا تنفس تند
• استفراغ زیاد یا شکم متورم
• رنگ‌پریدگی یا کبودی لب‌ها
• بی‌حالی و خواب زیادتر از حد معمول
• تب بالاتر از ۳۸ درجه

گاهی علت گریه نوزاد ساده است: گرسنگی، پوشک، خواب؛ و گاهی پیچیده‌تر. اما گریه کودک همیشه معنایی دارد. نوزاد با گریه‌اش نمی‌خواهد شما را خسته کند؛ فقط دارد با زبان خودش می‌گوید: «یک مشکلی وجود دارد، کمکم کن.» و هر بار که شما آن معنا را درست می‌فهمید، او یاد می‌گیرد که در این دنیا، صدایش شنیده می‌شود.

نبایدها در برخورد با گریه نوزاد

گاهی وقتی نوزاد مدام گریه می‌کند، ذهن والد پر از جمله‌های ناامیدکننده می‌شود: «چرا آروم نمی‌گیره؟»، «من بدترین مادر دنیام»، «یعنی شیرم کمه؟»، «حتماً داره اذیتم می‌کنه!» اما همین لحظه‌ها، لحظه‌های خطرناکند. چون در همین لحظه‌هاست که ممکن است ناخودآگاه کاری کنید که به نوزاد آسیب بزند.

۱. نوزاد را تکان ندهید، حتی برای چند ثانیه

خیلی از والدین، برای آرام کردن نوزاد او را تکان می‌دهند. اما به یاد داشته باشید که مغز نوزاد در این سن هنوز کاملاً رشد نکرده و فضای داخل جمجمه‌اش پر از رگ‌های ظریف است. تکان دادن شدید حتی برای چند ثانیه می‌تواند باعث آسیب مغزی شود.
به این سندروم می‌گویند «آسیب مغزی ناشی از تکان دادن نوزاد» (Shaken Baby Syndrome). نکته اینجاست که معمولاً نیت پدر و مادر هنگام تکان دادن نوزاد بد نیست، فقط خسته‌اند و از شدت درماندگی کنترلشان را از دست داده‌اند.

اگر احساس کردید نمی‌توانید گریه نوزاد را تحمل کنید، او را در تختش بگذارید، از اتاق بیرون بروید، چند دقیقه نفس بکشید. هیچ نوزادی از چند دقیقه گریه کردن آسیب نمی‌بیند، اما از تکان شدید چرا.

۲. نوزاد را با حرف‌هایتان سرزنش نکنید

شاید عجیب به نظر برسد، اما نوزاد لحن شما را می‌فهمد. وقتی با صدای بلند می‌گویید «دیگه بسه! چرا آروم نمی‌شی؟»، او کلمات را نمی‌فهمد، اما حس اضطراب را کامل دریافت می‌کند. اضطراب شما به او منتقل می‌شود و گریه‌اش شدیدتر می‌شود.
اگر لازم است، ساکت بمانید و فقط نفس بکشید. همین سکوتِ آرام، امن‌تر از صدای خشم است.

۳. دنبال “ترفند جادویی” نباشید

در اینترنت پر است از وعده‌ها: «این روش، نوزاد را در ۱۰ ثانیه آرام می‌کند!» اما واقعیت ساده است؛ هیچ ترفند جادویی برای همه‌ی نوزادها وجود ندارد. هر نوزادی زبان خودش را دارد. یکی با صدای ضربان قلب آرام می‌گیرد، یکی با حرکت آرام در آغوش، دیگری فقط در سکوت مطلق.

آرام کردن نوزاد، مهارت نیست؛ رابطه است. هر بار که تلاش می‌کنید بفهمید چرا گریه می‌کند، در واقع دارید زبان مخصوص او را یاد می‌گیرید. پس به جای امتحان کردن هر روشی که در شبکه‌های اجتماعی می‌بینید، روی شناخت فرزند خودتان تمرکز کنید. گاهی فقط آرامش شما، همان چیزی‌ست که نوزاد دنبالش می‌گردد.

۴. به هر توصیه‌ای گوش ندهید

وقتی نوزاد زیاد گریه می‌کند، همه نسخه‌ای برای شما دارند. یکی می‌گوید بغلش نکن لوس می‌شود، دیگری می‌گوید بگذار گریه کند تا ریه‌هایش باز شود. اما هیچ‌کس به اندازه شما نوزادتان را نمی‌شناسد. شما کسی هستید که نفس‌هایش، نگاهش و حرکاتش را از نزدیک دیده‌اید. حس شما دقیق‌تر از هر توصیه‌ای است.

اگر بغل شدن آرامش می‌کند، بغلش کنید. نوزاد در ماه‌های اول زندگی با آغوش، مفهوم امنیت را یاد می‌گیرد، نه با تنهایی. هیچ نوزادی از محبت زیاد آسیب نمی‌بیند. اگر لازم است از پزشک یا مشاور کمک بگیرید، اما اگر کسی گفت «بگذار گریه کند، اشکالی ندارد»، به دلتان گوش دهید نه به حرف او.

۵. خودتان را مقصر ندانید

خیلی از والدین در مواجهه با گریه‌ی بی‌وقفه‌ی نوزاد، احساس شکست می‌کنند. اما واقعیت این است که گریه بخشی از رشد طبیعی نوزاد است. هیچ‌کس، حتی بهترین مادر دنیا ، نمی‌تواند تمام گریه‌ها را پیش‌بینی یا کنترل کند. گاهی نوزاد فقط نیاز دارد گریه کند، درست مثل ما که گاهی نیاز به گریه داریم تا سبک شویم. شما کافی هستید. همین که کنارش هستید، برایش امنیت است.

۶. در برابر گریه نوزاد، خونسردی را تمرین کنید

هیچ‌کس از اول بلد نیست آرام بماند. خونسردی، مهارتی است که باید یاد گرفت. اگر حس می‌کنید نزدیک مرز تحمل هستید، چند لحظه مکث کنید. نفس بکشید، از کسی کمک بخواهید یا چند دقیقه از اتاق بیرون بروید. هیچ اشکالی ندارد کمک بخواهید. پدر و مادر خوب کسی نیست که همیشه آرام است، کسی است که وقتی خسته می‌شود، بلد است کمک بگیرد.

یادتان باشد، نوزاد گریه می‌کند تا ارتباط بگیرد، نه تا شما را خسته کند. کار شما نجات جهان نیست، فقط همین است که کنار او بمانید، امن و آرام. گاهی فقط همین حضور، بهترین واکنش درست به گریه نوزاد است.

در چه شرایطی بخاطر گریه نوزاد باید به پزشک مراجعه کرد؟

گریه نوزاد همیشه نشانه‌ی گرسنگی، خواب یا نیاز به بغل نیست. گاهی بدنش دارد علامت خطر می‌دهد. اما تشخیص این تفاوت، برای والد خسته‌ای که چند شب نخوابیده، ساده نیست.
قانون کلی برای تشخیص گریه خطرناک نوزاد این است:
اگر گریه نوزاد با هیچ‌کدام از روش‌های معمول (شیر دادن، تعویض پوشک، بغل کردن، خواباندن) آرام نمی‌شود و حال عمومی او با همیشه فرق دارد، باید به پزشک مراجعه کنید. در ادامه، مهم‌ترین نشانه‌هایی را که می‌توانند نشان‌دهنده‌ی گریه غیرعادی نوزاد باشند، می‌خوانید:

۱. گریه‌ی غیرعادی و مداوم نوزاد

اگر نوزاد بیش از سه ساعت در روز، سه روز در هفته یا بیشتر گریه می‌کند و هیچ دلیلی برای گریه او پیدا نمی‌شود، ممکن است دچار کولیک نوزادی یا درد گوارشی باشد. کولیک یکی از شایع‌ترین علت‌های گریه شدید نوزاد است. معمولاً بین دو تا سه هفته‌ی اول زندگی شروع می‌شود و تا سه‌ماهگی ادامه دارد.
چند نشانه که می‌تواند به شما کمک کند کولیک را از گریه‌ی معمولی تشخیص دهید:

• نوزاد پاهایش را جمع می‌کند و شکمش سفت می‌شود.
• صورتش قرمز می‌شود و با هر تلاش شما، بیشتر جیغ می‌زند.
• معمولاً عصرها و شب‌ها این گریه شدیدتر است.

اگر چنین الگوی گریه‌ای دیدید، حتماً با پزشک اطفال مشورت کنید. ممکن است نیاز به تغییر رژیم غذایی مادر (در نوزادان شیرخوار)، بررسی حساسیت به لاکتوز، یا داروی ضد نفخ باشد.

۲. گریه همراه با تب یا بی‌حالی

اگر نوزاد همراه با گریه، تب دارد (دمای بدن بالاتر از ۳۸ درجه)، یا برعکس، خیلی خواب‌آلود و بی‌حال است، این وضعیت نیاز به بررسی فوری دارد. گاهی گریه در این حالت نشانه‌ی عفونت گوش، ادرار یا گلو است. نوزاد نمی‌تواند محل درد را نشان دهد، فقط گریه می‌کند. اگر تب با این علائم همراه است، سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید:

• بی‌میلی به شیر خوردن
• لکه یا جوش غیرعادی روی پوست
• تنفس سریع یا صداهای غیرعادی موقع نفس کشیدن
• تغییر رنگ پوست (پریدگی، کبودی یا زردی شدید)

به یاد داشته باشید، گریه طولانی همراه با تب یا تغییر در رفتار نوزاد، اورژانسی محسوب می‌شود.

۳. گریه همراه با تورم یا سفتی شکم

اگر نوزاد موقع گریه کردن، شکمش باد کرده یا لمس آن باعث جیغ می‌شود، احتمال دارد مشکل گوارشی یا انسداد روده‌ای وجود داشته باشد. در این حالت، بهتر است بلافاصله به بیمارستان مراجعه کنید. چون این نوع گریه، نشانه‌ی “درد واقعی” است، نه بی‌قراری معمولی.

۴. گریه‌ی بی‌وقفه نوزاد همراه با استفراغ یا تغییر در رنگ مدفوع

اگر نوزاد بعد از هر وعده شیر، استفراغ پرتابی دارد یا مدفوعش تغییر رنگ داده (سبز تیره، سیاه یا همراه خون)، سریعاً باید این موضوع را بررسی کنید. گاهی علتش حساسیت یا عفونت است، اما در مواردی نادر می‌تواند نشانه‌ی انسداد گوارشی یا بیماری‌های متابولیک باشد.

۵. گریه‌ی ضعیف، ناله‌دار یا صدادار

آیا گریه نوزاد ناگهان ضعیف و بی‌جان شده یا شبیه ناله است؟ آیا نوزادتان موقع گریه کردن نفس‌نفس می‌زند؟ این موارد، ممکن است نشانه‌ی کمبود اکسیژن یا مشکل تنفسی باشد. در این حالت، زمان طلاست؛ باید سریع‌تر نوزاد را به اورژانس ببرید.

۶. وقتی احساس می‌کنید «مشکلی وجود دارد»

این مورد، شاید مهم‌ترین بند این فهرست باشد. گاهی هیچ‌کدام از علائم بالا وجود ندارد، اما حس درونی شما می‌گوید «این گریه معمولی نیست». تجربه ثابت کرده حس مادر یا پدر، اغلب درست‌تر از هر فهرست پزشکی است. اگر این حس را دارید، بهتر است بی‌درنگ با پزشک تماس بگیرید.

در پایان: گریه نوزاد، زبان عشق اوست

در برابر گریه‌ی نوزاد، قرار نیست همیشه راه‌حل فوری پیدا کنید. مهم‌تر از هر تکنیک و ترفند، این است که یاد بگیرید گریه نوزاد دشمن شما نیست، فقط زبان اوست. هر بار که سعی می‌کنید علت گریه نوزاد را بفهمید، چه گرسنگی باشد، چه خستگی، چه نیاز به آغوش، در واقع دارید یاد می‌گیرید چطور با او ارتباط برقرار کنید. هیچ گریه‌ای بی‌معنا نیست و هیچ واکنشی که از سر عشق باشد، اشتباه نیست.
اگر گاهی احساس درماندگی کردید، به خودتان یادآوری کنید که آرام کردن نوزاد همیشه از “آرام بودنِ خودتان” شروع می‌شود. وقتی شما آرام‌تر باشید، نوزاد هم زودتر به تعادل برمی‌گردد. هیچ پدر و مادری کامل نیست، اما هرکسی می‌تواند برای فرزندش امن‌ترین نقطه‌ی دنیا باشد، حتی وسط بی‌خوابی‌های سه‌صبح.

و اگر می‌خواهید بدانید این مرحله‌ی پر از گریه و بی‌خوابی تا کی ادامه دارد، مقاله‌ی [مراحل رشد نوزاد از تولد تا یک سالگی] را بخوانید. در آن‌جا دقیق‌تر توضیح داده‌ایم که نوزاد در هر ماه از زندگی‌اش چه تغییراتی می‌کند، و چطور همین گریه‌ها با رشد نوزاد کم‌کم جای خودشان را به لبخند، صدا زدن و اولین کلمه‌ها می‌دهند. چون خبر خوب این است: هیچ نوزادی تا ابد فقط گریه نمی‌کند؛ اما هر نوزادی نیاز به پدرومادری دارد که گریه‌اش را بفهمند.

ساعت سه صبح است. نوزاد گریه می‌کند؛ آن‌قدر بلند و بی‌وقفه که حتی دیوارهای خانه هم انگار از خستگی صدا درمی‌آورند. شما و همسرتان به هم نگاه می‌کنید؛ یکی با چشمان نیمه‌باز پوشک را بررسی می‌کند، دیگری به دنبال شیشه شیری می‌گردد تا کودک را آرام کند. و شما از شدت خستگی حس می‌کنید مغزتان در حال خاموش شدن است.

این صحنه برای بسیاری از والدین در روزهای ابتدایی تولد نوزادشان آشناست. شاید شما نخستین‌بار است که مادر یا پدر شده‌اید و در برابر این حجم از گریه، درمانده‌اید. اما خیالتان راحت باشد؛ پیش از شما، پدر و مادرهای دیگری هم همین مسیر را رفته‌اند و تجربه‌هایشان می‌تواند چراغ راه شما باشد.

در این نوشته، با نگاهی واقع‌بینانه و قدم‌به‌قدم بررسی می‌کنیم که وقتی نوزاد گریه می‌کند، دقیقاً چه کارهایی می‌توانید انجام دهید تا هم او آرام شود، و هم خودتان فرو نریزید.

علت گریه نوزاد چیست؟

نوزاد، تنها با گریه می‌تواند با شما حرف بزند. این اولین زبان اوست؛ اول از همه این را بدانید: نوزاد گریه می‌کند چون بلد نیست جور دیگری حرف بزند. پس گریه زبان اوست، نه ابزار اذیت شما.

گریه کودک شاید ساده به نظر برسد، اما پر از معناست. هر نوزاد با گریه‌اش چیزی می‌گوید: «گرسنه‌ام»، «خوابم می‌آید»، یا «می‌خواهم در آغوش مامان باشم». اما برای والدین، تشخیصمعنای گریه کودک سخت است. مخصوصاً در ماه‌های اول! ولی خبر خوب این است که هر بار گوش به گریه او گوش بدهید و دقت کنید، یک قدم بیشتر به فهمیدن زبان فرزندتان نزدیک میشوید. 

۱. گرسنگی، اولین علت گریه نوزاد: روش تشخیص 

واقعیت این است که گرسنگی، شایع‌ترین و درعین‌حال گیج‌کننده‌ترین دلیل گریه نوزاد است. چون نوزاد  نمی‌گوید «مامان من گرسنه‌ام»، فقط شروع به گریه میکند و شما هم در تاریکی، سعی می‌کنید علت گریه نوزاد را حدس بزنید.

در ماه‌های اول، معده‌ی نوزاد به اندازه‌ی یک گردو است. خیلی زود خالی می‌شود و خیلی زود هم پر. گاهی فقط پانزده دقیقه از شیر خوردنش گذشته، اما باز گریه می‌کند. اینجاست که بیشتر والدین دچار تردید می‌شوند: «مگر الان نخورد؟ نکند شیرم کم است؟ نکند بچه‌ام سیر نمی‌شود؟» اینجا ذهن کودک شروع می‌کند به ساختن سناریوهایی که همگی با اضطراب تمام می‌شوند.

نشانه های گریه نوزاد به علت گرسنگی

گریه‌ی ناشی از گرسنگی معمولاً نشانه‌های خودش را دارد. اگر این نشانه‌ها را زودتر بشناسید، قبل از اینکه نوزاد به مرحله‌ی گریه‌ی شدید برسد، می‌توانید نیازش را پاسخ دهید. به این علامت‌ها دقت کنید:

• حرکات دهان: وقتی گریه به لعت گسنگی باشد، نوزاد لب‌هایش را جمع می‌کند، زبانش را بیرون می‌آورد یا لبش را می‌مکد؛ گاهی انگار دارد چیزی را «می‌جوید». این اولین علامت گرسنگی است.
  
• چرخاندن سر: وقتی علت گریه گرسنگی است، نوزاد سرش را به اطراف می‌چرخاند؛ مخصوصاً وقتی صورتش نزدیک سینه یا شانه‌ی شماست. در این حالت او واقع به دنبال منبع شیر می‌گردد.
  
• دست‌ها و حرکات کوچک: اگر نوزاد گرسنه باشد، هنگام گریه مشت‌هایش را جلوی دهان می‌آورد، انگشتش را می‌مکد یا به لباس شما چنگ می‌زند. این یعنی زمان شیر خوردن نزدیک است.
  
• صداهای پیش از گریه: هنگام گرسنگی، کودک صداهایی پیش از گریه تولید می‌کند. یعنی پیش از گریه‌ی بلند، معمولاً صداهای ناله‌مانند یا مکیدن‌گونه از خودش درمی‌آورد. اگر در همین مرحله واکنش نشان دهید، احتمالاً اصلاً گریه‌ای رخ نمی‌دهد.
  
• بی‌قراری و حرکات بدن: وقتی نوزاد گرسنه باشد، بدنش را به جلو خم می‌کند یا پاهایش را جمع می‌کند، انگار می‌خواهد خودش را به سمت شما برساند.
  

یادتان باشد که گریه نوزاد، آخرین مرحله‌ی گرسنگی است، نه اولین نشانه‌ی آن. اگر به این علامت‌های کوچک توجه کنید، معمولاً می‌توانید قبل از اینکه نوزاد به اوج بی‌قراری برسد، او را آرام کنید. همین چند دقیقه زودتر، تفاوت بزرگی در آرامش شما و کودک ایجاد می‌کند.

۲. خستگی: دومین عامل گریه نوزاد + روش تشخیص

خیلی از والدین فکر می‌کنند نوزاد وقتی خسته است، خودش می‌خوابد. اما واقعیت این است که نوزاد هرچه خسته‌تر می‌شود، خوابش سخت‌تر می‌شود. بدن نوزاد کوچک است، اما سیستم عصبی‌اش هنوز یاد نگرفته چطور خودش را آرام کند. وقتی بیش از حد بیدار می‌ماند، مغزش خسته می‌شود و به‌جای خواب، شروع به گریه می‌کند.

در هفته‌های اول زندگی، نوزاد معمولاً فقط ۴۵ دقیقه تا یک ساعت بعد از بیدار شدن می‌تواند بیدار بماند. بعد از این زمان، بدنش به استراحت نیاز دارد. اگر از این زمان بگذرد و هنوز در معرض نور، صدا یا تحریک زیاد باشد، وارد مرحله‌ی «خستگی زیاد» می‌شود، حالتی که در آن، نوزاد نه می‌خوابد و نه آرام می‌شود.

در ظاهر شاید به نظر برسد انرژی دارد، اما در واقع از شدت خستگی بیش‌فعال و بی‌قرار شده است. اینجاست که اشتباه رایج رخ می‌دهد: والدین فکر می‌کنند چون هنوز بازی می‌کند یا چشم‌هایش باز است، پس خسته نیست. اما چند دقیقه بعد، گریه شروع می‌شود؛ گریه‌ای که با هیچ چیز آرام نمی‌شود. نه شیر، نه بغل، نه اسباب‌بازی.

نشانه های گریه ناشی از خستگی د نوزادان

اگر نشانه‌های خستگی را زود بشناسید، قبل از رسیدن به این مرحله می‌توانید به او کمک کنید. به این علامت‌ها توجه کنید:

• مالیدن چشم‌ها یا گوش‌ها: این یکی از اولین نشانه‌های خستگی است که معمولاً نادیده گرفته می‌شود.
  
• خیره شدن به یک نقطه یا کم شدن واکنش‌ها: وقتی مغز نوزاد خسته می‌شود، دیگر توان دنبال کردن صداها یا حرکات را ندارد.
  
• بی‌قراری در بدن: دست و پا زدن‌های تند، قوس دادن بدن یا بی‌تابی در آغوش.
  
• غرغر یا ناله‌های کوتاه: نوزاد خسته معمولاً پیش از گریه‌ی واقعی، چند ناله‌ی ضعیف از خودش درمی‌آورد.
  
• خمیازه کشیدن: وقتی نوزاد خمیازه می‌کشد، یعنی بدنش دیگر آماده‌ی خواب است.
  

اگر در همین مرحله، شرایط خواب را برایش فراهم کنید، بدون گریه می‌خوابد. اما اگر این نشانه‌ها را نادیده بگیرید و کودک از این مراحل عبور کند، به‌جای خواب، وارد چرخه‌ی بی‌قراری می‌شود. در این حالت، هر صدایی، هر نور یا حتی تماس دست شما، ممکن است باعث گریه‌ی بیشتر شود. 

در این حالت، نوزاد شما نمی‌خواهد لجبازی کند؛ فقط نمی‌داند چطور از «بیداری» به «خواب» برود. و شما، کسی هستید که می‌توانید این مسیر را برایش هموار کنید؛ نه با عجله، بلکه با توجه.

۳. وقتی چیزی نوزاد را اذیت می‌کند

بعضی گریه‌ها نه از گرسنگی است، نه از خستگی. گاهی گریه نوزاد به این علت است که چیزی او را اذیت می‌کند. اما چون نمی‌تواند آن را بیان کند، گریه می‌کند. واقعیت این است که بدن نوزاد به اندازه‌ی ما مقاوم نیست. کوچک‌ترین فشار، دما یا احساس ناراحتی، می‌تواند تعادلش را بر هم بزند.
گاهی تمام آن گریه‌ای که خانه را پر کرده، فقط به خاطر یک پوشک خیس یا تکه‌ای لباس زبر است. پس قبل از اینکه دنبال دلایل پیچیده بگردید، همیشه اول این چند مورد ساده را بررسی کنید؛ چون ۸۰ درصد مواقع، مشکل همین‌هاست:

• پوشک خیس یا آلوده: نوزادها از حس خیسی متنفرند. پوستشان حساس است و رطوبت باعث سوزش می‌شود. اگر کودکتان چند دقیقه بعد از تعویض آرام شد، احتمالاً همین دلیل گریه اش پوشک خیس یا آلوده بوده است.
• لباس نامناسب: لباس تنگ، یقه‌ی خشن، یا حتی برچسب پشت لباس می‌تواند پوست نوزاد را تحریک کند. لباس نوزاد باید سبک، نرم و بدون درز سفت باشد.
• گرمای زیاد: یکی از اشتباهات رایج والدین، پوشاندن نوزاد با لباس های زیاد است. نوزاد وقتی داغ می‌شود، بی‌قرار میشود و عرق میکند. اما چون نمی‌تواند خودش را سبک کند، گریه می‌کند.
• سرمای محیط: اگر دست‌ها یا پاهای نوزاد سرد است و پوستش رنگ پریده شده، ممکن است سردش شده باشد. 
• موقعیت بدن: گاهی علت گریه نوزاد آروغ نگرفتن، گاز معده یا خوابیدن در حالت ناراحت است. نوزاد کوچک‌ترین فشار را با گریه پاسخ می‌دهد.

نکته اینجاست: برای نوزاد، ناراحتی یعنی خطر. مغزش هنوز فرق بین «لباس زبر» و «درد واقعی» را نمی‌فهمد. هر دو را با گریه اعلام می‌کند. و این شما هستید که باید علت را رمزگشایی کنید.

گاهی ممکن است نوزاد را آرام کنید، در آغوش بگیرید، اما باز گریه کند. در آن لحظه، طبیعی است که احساس کنید “دیگر نمی‌دانم چه کار کنم”.  ولی واقعیت این است: گاهی چند دقیقه زمان لازم است تا بدنش از حالت ناراحتی به آرامش برگردد. در این فاصله، حضور شما از هر کاری مهم‌تر است.

ممکن است هیچ‌کدام از دلایل بالا صددرصد نباشد، اما بررسی آن‌ها به شما کمک می‌کند احساس کنترل بیشتری داشته باشید. چون بخش سختِ والد بودن، فقط گریه‌ی نوزاد نیست. بلاتکلیفیِ بین گریه‌هاست. همان لحظه‌ای که نمی‌دانید دلیلش چیست، اما باید آرامش خودتان را حفظ کنید تا او بتواند از شما یاد بگیرد.

نوزاد با هر گریه‌اش، دارد به شما یاد می‌دهد چطور با بدن کوچک و حساسش هماهنگ شوید. و شما، با هر بار تشخیص درست، یک قدم به اطمینان و آرامش نزدیک‌تر می‌شوید.

4. درد یا ناراحتی سمی: یکی از علل گریه نوزاد

در بیشتر مواقع، گریه نوزاد طبیعی است. او چیزی می‌خواهد و نمی‌تواند بگوید؛ پس گریه می‌کند. اما گاهی گریه نوزاد فقط یک درخواست ساده برای شیر یا بغل نیست. گاهی بدن او از طریق گریه دارد پیغامی می‌فرستد: «من درد دارم، لطفاً کمکم کن.»

تشخیص این نوع گریه آسان نیست؛ اما نگران نباشید؛ چون به مرور یاد میگیرید. کافی است کمی بیشتر گوش بدهید، نگاه کنید و به حس مادرانه یا پدرانه خود اعتماد کنید. 

گریه‌ای که از درد یا بیماری می‌آید، معمولاً با گریه‌های معمول فرق دارد. وقتی گریه به علت درد باشد، نوزاد ممکن است صدایش تیزتر و ناله‌دارتر شود. حتی ممکن است بین گریه‌ها نفس‌نفس بزند یا در چهره‌اش حالت جمع‌شدگی و فشار ببینید. گاهی هم برعکس، به جای جیغ و فریاد، گریه‌اش ضعیف و خسته است، انگار انرژی ندارد.

نشانه های گریه ناشی از درد جسمی در نوزاد

اگر می‌بینید با بغل کردن، شیر دادن یا تعویض پوشک آرام نمی‌شود، یا گریه‌اش طولانی‌تر از همیشه شده، باید دقیق‌تر نگاه کنید. به این نشانه‌ها توجه کنید:

• صدای گریه‌اش با همیشه فرق دارد؛ بلندتر، ناله‌دارتر یا تیزتر است.
• گریه‌اش طولانی است و هیچ چیز آرامش نمی‌کند.
• بین گریه‌ها بی‌حال است، بدنش شل یا نگاهش خسته است.
• بدنش داغ‌تر از همیشه است، یا تب دارد.
• خواب و خوراکش تغییر کرده؛ کمتر می‌خورد یا سخت می‌خوابد.
  
• هنگام لمس بعضی قسمت‌های بدنش مثل شکم، گوش یا پا، واکنش نشان می‌دهد.
• ممکن است استفراغ یا اسهال داشته باشد.

گاهی حتی ممکن است هیچ‌کدام از این نشانه‌ها در میان نباشد، اما دل شما آرام نمی‌گیرد. حس می‌کنید صدای گریه‌اش فرق دارد یا نگاهش غریب شده است. به این حس بی‌اعتماد نباشید. مادر و پدر، از لحظه‌ی تولد کودک، به طرز عجیبی با او هماهنگ می‌شوند. این حس غریزی، همان چیزی است که بارها جان نوزادان را نجات داده است.

 پس اگر حس کردید مشکلی وجود دارد، به حس خود اعتماد کنید با پزشک تماس بگیرید. هیچ پزشکی از دیدن یک نوزاد سالم ناراحت نمی‌شود، اما تأخیر در مراجعه می‌تواند خطرناک باشد. بهتر است ده بار بی‌دلیل سر بزنید تا یک‌بار دیر برسید.

و یادتان باشد، اگر اشتباه کردید اشکالی ندارد. هیچ پدر و مادری از روز اول بلد نیستند فرق گریه‌ها را تشخیص دهند. این مهارت با تماشای دقیق، تجربه و حتی اشتباه کردن به‌دست می‌آید. دفعه‌ی بعد که نوزادتان آرام شد، چند ثانیه فکر کنید: چه شد؟ از کِی شروع شد؟ قبلش چه اتفاقی افتاد؟ همین فکرهای کوچک، آرام‌آرام گوش و دلتان را برای تشخیص علت گریه نوزاد آموزش میدهد. نوزاد زبان ندارد، اما شما کم‌کم مترجمش می‌شوید!

واکنش درست در مواجهه با گریه نوزاد

قبل از هر چیز، یادتان باشد که قرار نیست در برابر هر گریه‌ای، “جواب درست” را از حفظ بدانید. هیچ پدر و مادری در دنیا از روز اول بلد نیست دقیقاً چه کاری باید بکند. واکنش درست به گریه نوزاد، یعنی یاد گرفتنِ آرامش در میان بی‌اطمینانی. یعنی به جای حدس زدن‌های عجولانه، یاد بگیرید گوش بدهید، نگاه کنید و تجربه کنید. گاهی نوزاد از گرسنگی گریه می‌کند، گاهی از خستگی، گاهی از ناراحتی در شکمش یا حتی از نیاز به آغوش. اما در همه‌ی این موقعیت‌ها، اصل ماجرا یکی است: نوزاد گریه می‌کند چون به شما نیاز دارد، نه به قضاوت و عجله‌ی شما.

در ادامه، مرحله‌به‌مرحله توضیح داده‌ایم که وقتی علت گریه‌ی نوزاد را فهمیدید، دقیقاً چه باید بکنید:

واکنش درست به گریه نوزاد هنگام گرسنگی

در بیشتر مواقع، علت گریه نوزاد گرسنگی است. اما واکنش درست به گریه نوزاد فقط این نیست که فوراً سینه یا شیشه را جلو ببرید. برای آرام کردن نوزاد، باید چند ثانیه مکث کنید و بدنش را بخوانید. نوزاد قبل از شروع گریه‌ی شدید، نشانه‌های گرسنگی را با حرکات کوچک نشان می‌دهد؛ اگر زود متوجه شوید، شاید اصلاً گریه‌ای رخ ندهد.

وقتی مطمئن شدید گریه از گرسنگی است، این مراحل را دنبال کنید:

۱. محیط را آرام کنید. نور زیاد، تلویزیون روشن یا رفت‌و‌آمد در اتاق می‌تواند تمرکز نوزاد را به هم بزند. برای آرام کردن نوزاد، لازم نیست سکوت مطلق برقرار باشد، فقط صداها را ملایم کنید تا او احساس امنیت کند.

۲. چند نفس عمیق بکشید. شاید عجیب به نظر برسد، اما واکنش صحیح به گریه نوزاد از آرامش والد شروع می‌شود. استرس باعث می‌شود شیر دیرتر جریان پیدا کند و نوزاد بی‌تاب‌تر شود.

۳. نوزاد را در آغوش بگیرید. تماس بدن با بدن، یکی از مؤثرترین روش‌های آرام کردن نوزاد است. قبل از شیر دادن، بگذارید نوزاد گرمای بدن شما را حس کند. 

۴. به‌درستی شیر بدهید. اگر نوزادتان از شیر مادر تغذیه می‌کند، مطمئن شوید دهان نوزاد بخش کافی از هاله‌ی سینه را گرفته است. اگر از شیشه شیر می‌خورد، زاویه‌ی بطری را طوری تنظیم کنید که هوا وارد دهانش نشود؛ چون بلعیدن هوا بعداً باعث دل‌درد و گریه‌ی دوباره می‌شود.

۵. اجبار نکنید. نوزاد وقتی سیر شود، خودش می‌ایستد. نادیده گرفتن این لحظه و وادار کردن او به ادامه‌ی خوردن، باعث بی‌قراری و ناراحتی می‌شود. پس به نشانه‌های بدن نوزاد اعتماد کنید.

۶. بعد از شیر دادن، حتماً آروغ را بگیرید. همین کار، یکی از ساده‌ترین و در عین حال مؤثرترین راه‌های جلوگیری از گریه‌ی بی‌دلیل است. آروغ نزدن، هوا را در معده‌اش نگه می‌دارد و بعد از چند دقیقه دوباره او را بی‌قرار می‌کند.

۷. اگر بعد از شیر خوردن هنوز بی‌قرار است، فقط بغلش کنید. شاید علت گریه نوزاد دیگر گرسنگی نباشد، بلکه فقط نیاز به تماس باشد. برای او، شنیدن صدای قلب شما آرام‌کننده‌تر از هر لالایی است.

وقتی نوزاد از خستگی گریه می‌کند، چه باید کرد؟

اول از همه بدانید: نوزادِ خسته را نباید ساکت کنید؛ بلکه باید او را آرام کنید. بسیاری از والدین وقتی نوزاد خسته است و گریه می‌کند، او را تکان می‌دهند تا آرام کنند. اما هر چقدر بیشتر تلاش کنید که نوزادتان را با تکان دادن یا حرف زدن آرام کنید، ذهنش فعال‌تر می‌شود. 

برای آرام کردن نوزاد خسته، این چند کار ساده اما مؤثر را انجام دهید:

• نور و صدا را کم کنید. چراغ‌ها را پایین بیاورید، تلویزیون و موبایل را خاموش کنید. نوزاد وقتی خسته است، از هر نور و صدای اضافه‌ای مضطرب‌تر می‌شود.
  
• او را در آغوش بگیرید، اما زیاد حرکت ندهید. تماس بدنی به او آرامش می‌دهد، اما راه رفتن و تکان دادن شدید، مغزش را بیدارتر می‌کند. پس فقط نوزادتان را بغل کنید و نفس‌های آرام بکشید. بدنتان باید برایش مثل پناهگاه باشد.
  
• از نویز سفید استفاده کنید. صدای ثابت سشوار، هود، یا اپلیکیشن وایت‌نویز می‌تواند مؤثر باشد. با جستجوی عبارت «صدای سفید» در اینترنت می‌توانید این نوع صداها را پیدا کنید. این صدا برای نوزاد یادآور رحم مادر است و به او حس امنیت می‌دهد.
  
• تماس چشمی نداشته باشید. شاید طبیعی به نظر نرسد، اما نگاه مستقیم برای مغز نوزاد یعنی «بیدار بمان». بهتر است فقط نوزاد را در آغوش بگیرید، اما از نگاه و حرف طولانی پرهیز کنید.
  
• لمس آرام و یکنواخت. با کف دست، پشت یا شانه‌اش را آرام و با ریتم ثابت نوازش کنید. این تکرار آرام، برای بدن نوزاد مثل لالایی است.
  
• اگر در آغوش آرام نمی‌شود، در گهواره یا تخت بگذارید. تماس زیاد گاهی خودش خسته‌اش می‌کند. کنارش بمانید، اما اجازه دهید خودش با بدنش هماهنگ شود. اگر صدایش از گریه‌ی جیغ‌دار به ناله آرام تغییر کرد، یعنی در حال تخلیه است؛ اجازه دهید ادامه دهد تا خودش آرام شود.
  
• به زمان بیداری توجه کنید. نوزاد زیر سه ماه معمولاً فقط ۴۵ دقیقه تا یک ساعت می‌تواند بیدار بماند. اگر از این زمان بگذرد، به‌سختی به خواب می‌رود. پس وقتی اولین نشانه‌های خستگی را دیدید (مالیدن چشم، خیره شدن، بی‌قراری)، همان موقع نوزاد را به محیط خواب ببرید.
  
• در خواباندن نوزاد عجله نکنید. نوزاد باید آرام شود تا بخوابد، نه برعکس. اگر در حالت بی‌قراری بخوابد، خیلی زود بیدار می‌شود. چند دقیقه زمان بدهید تا سطح اضطرابش پایین بیاید، بعد او را در گهواره بگذارید.
  
• خواب منظم را جدی بگیرید. هدف این نیست که نوزاد ساعت‌ها بخوابد، بلکه ایجاد نظم در خواب است. چرت‌های کوتاه ولی منظم، خیلی مؤثرتر از خواب‌های طولانی و پراکنده‌اند.

وقتی گریه نوزاد از درد است، چه باید کرد؟

گاهی گریه‌ی نوزاد از درد یا ناراحتی بدنی است. خودش بلد نیست بگوید “دلم درد می‌کند” یا “پوشکم اذیتم می‌کند”، پس گریه می‌کند.گریه‌ی دردِ نوزاد با گریه‌های معمولی فرق دارد: تندتر است، ناگهانی‌تر شروع می‌شود، و معمولاً به‌راحتی آرام نمی‌شود.برای همین باید مرحله‌به‌مرحله بررسی کنید تا به این نوع گریه نوزاد واکنش درست بدهید:

۱. بدن نوزاد را چک کنید. از ساده‌ترین چیزها شروع کنید.

 پوشک را باز کنید، لباس را کمی کنار بزنید، پوستش را ببینید. ممکن است بند پوشک روی پوستش فشار آورده باشد، یا سوختگی ایجاد شده باشد. گاهی فقط یک موی نازک به دور انگشت یا آلت تناسلی پیچیده و مثل نخ سفت شده. همین باعث درد مداوم می‌شود. نور گوشی را بیندازید و دقیق نگاه کنید. این اتفاق از آن چیزهایی است که هیچ‌کس در کتاب‌ها نمی‌گوید ولی در زندگی واقعی زیاد پیش می‌آید.

۲. به شکم نوزاد نگاه کنید.
اگر گریه همراه با جمع کردن پاها، انقباض شکم یا سفت شدن بدن است، احتمالاً از نفخ یا گاز معده رنج می‌برد. این یکی از شایع‌ترین علت‌های گریه نوزاد در سه ماه اول است. کارهایی که می‌توانید انجام دهید:

• بعد از هر بار شیر خوردن، حتماً او را روی شانه نگه دارید تا آروغ بزند. اگر بعد از چند دقیقه صدا نداد، کمی زاویه بدنش را تغییر دهید.
• اگر هنوز بی‌قرار است، پاهایش را به‌آرامی مثل دوچرخه حرکت دهید. این کار به خروج گاز کمک می‌کند.
• گاهی قرار دادن نوزاد روی ساعد به‌صورتی که شکمش روی دست شما باشد و به‌آرامی پشتش را نوازش کنید، باعث تسکین می‌شود.

اگر از شیر مادر تغذیه می‌کند و مدام نفخ دارد، رژیم غذایی مادر را با پزشک چک کنید. بعضی غذاها واقعاً روی شکم نوزاد اثر می‌گذارند.

۳. احتمال کولیک را بررسی کنید.
اگر هر روز تقریباً در یک ساعت خاص (معمولاً عصر یا اوایل شب) بی‌دلیل گریه می‌کند، ممکن است علت گریه او کولیک باشد. در کولیک، نوزاد سالم است، ولی سیستم گوارشش هنوز بالغ نشده است. در این شرایط، باید کارهای زیر را انجام دهید:

• محیط را ساکت کنید، چراغ‌ها را کم کنید، فقط صدای خودتان را آرام در گوشش بگویید.
• بغلش کنید، راه بروید. حرکت یکنواخت کمک می‌کند درد را فراموش کند.
• اگر شیر خشک می‌خورد، با پزشک مشورت کنید شاید نیاز به تغییر نوع شیر خشک باشد.

کولیک برای والدین طاقت‌فرساست، اما یادتان باشد موقتی است. معمولاً بعد از سه ماهگی به تدریج تمام می‌شود.

۴. دمای بدن نوزاد را بررسی کنید.
گاهی گریه نوزاد از گرما یا سرماست، نه از گرسنگی یا درد. با دست پشت گردنش را لمس کنید؛ نه دست‌ها و پاها، چون معمولاً سردترند. اگر داغ و مرطوب است، لباس زیاد پوشانده‌اید. اگر سرد است، یک لایه اضافه کنید. به یاد داشته باشید: نوزادان بیشتر از گرما اذیت می‌شوند تا سرما.

۵. و در آخر، حس درونی‌تان را جدی بگیرید.
هیچ پزشکی بهتر از شما صدای گریه‌ی فرزندتان را نمی‌شناسد. اگر حس می‌کنید این گریه “فرق دارد”، معمولاً حق با شماست. گریه‌ای که با هیچ چیز آرام نمی‌شود، یا همراه با تب، استفراغ، یا بی‌حالی است، حتماً باید توسط پزشک بررسی شود.

نشانه‌هایی که در گریه نوزاد باید جدی بگیرید:

• گریه مداوم بیش از سه ساعت در روز (چند روز پشت سر هم)
• امتناع از شیر خوردن یا مکیدن ضعیف
• نفس‌نفس زدن یا تنفس تند
• استفراغ زیاد یا شکم متورم
• رنگ‌پریدگی یا کبودی لب‌ها
• بی‌حالی و خواب زیادتر از حد معمول
• تب بالاتر از ۳۸ درجه

گاهی علت گریه نوزاد ساده است: گرسنگی، پوشک، خواب؛ و گاهی پیچیده‌تر. اما گریه کودک همیشه معنایی دارد. نوزاد با گریه‌اش نمی‌خواهد شما را خسته کند؛ فقط دارد با زبان خودش می‌گوید: «یک مشکلی وجود دارد، کمکم کن.» و هر بار که شما آن معنا را درست می‌فهمید، او یاد می‌گیرد که در این دنیا، صدایش شنیده می‌شود.

نبایدها در برخورد با گریه نوزاد

گاهی وقتی نوزاد مدام گریه می‌کند، ذهن والد پر از جمله‌های ناامیدکننده می‌شود: «چرا آروم نمی‌گیره؟»، «من بدترین مادر دنیام»، «یعنی شیرم کمه؟»، «حتماً داره اذیتم می‌کنه!» اما همین لحظه‌ها، لحظه‌های خطرناکند. چون در همین لحظه‌هاست که ممکن است ناخودآگاه کاری کنید که به نوزاد آسیب بزند.

۱. نوزاد را تکان ندهید، حتی برای چند ثانیه

خیلی از والدین، برای آرام کردن نوزاد او را تکان می‌دهند. اما به یاد داشته باشید که مغز نوزاد در این سن هنوز کاملاً رشد نکرده و فضای داخل جمجمه‌اش پر از رگ‌های ظریف است. تکان دادن شدید حتی برای چند ثانیه می‌تواند باعث آسیب مغزی شود.
به این سندروم می‌گویند «آسیب مغزی ناشی از تکان دادن نوزاد» (Shaken Baby Syndrome). نکته اینجاست که معمولاً نیت پدر و مادر هنگام تکان دادن نوزاد بد نیست، فقط خسته‌اند و از شدت درماندگی کنترلشان را از دست داده‌اند.

اگر احساس کردید نمی‌توانید گریه نوزاد را تحمل کنید، او را در تختش بگذارید، از اتاق بیرون بروید، چند دقیقه نفس بکشید. هیچ نوزادی از چند دقیقه گریه کردن آسیب نمی‌بیند، اما از تکان شدید چرا.

۲. نوزاد را با حرف‌هایتان سرزنش نکنید

شاید عجیب به نظر برسد، اما نوزاد لحن شما را می‌فهمد. وقتی با صدای بلند می‌گویید «دیگه بسه! چرا آروم نمی‌شی؟»، او کلمات را نمی‌فهمد، اما حس اضطراب را کامل دریافت می‌کند. اضطراب شما به او منتقل می‌شود و گریه‌اش شدیدتر می‌شود.
اگر لازم است، ساکت بمانید و فقط نفس بکشید. همین سکوتِ آرام، امن‌تر از صدای خشم است.

۳. دنبال “ترفند جادویی” نباشید

در اینترنت پر است از وعده‌ها: «این روش، نوزاد را در ۱۰ ثانیه آرام می‌کند!» اما واقعیت ساده است؛ هیچ ترفند جادویی برای همه‌ی نوزادها وجود ندارد. هر نوزادی زبان خودش را دارد. یکی با صدای ضربان قلب آرام می‌گیرد، یکی با حرکت آرام در آغوش، دیگری فقط در سکوت مطلق.

آرام کردن نوزاد، مهارت نیست؛ رابطه است. هر بار که تلاش می‌کنید بفهمید چرا گریه می‌کند، در واقع دارید زبان مخصوص او را یاد می‌گیرید. پس به جای امتحان کردن هر روشی که در شبکه‌های اجتماعی می‌بینید، روی شناخت فرزند خودتان تمرکز کنید. گاهی فقط آرامش شما، همان چیزی‌ست که نوزاد دنبالش می‌گردد.

۴. به هر توصیه‌ای گوش ندهید

وقتی نوزاد زیاد گریه می‌کند، همه نسخه‌ای برای شما دارند. یکی می‌گوید بغلش نکن لوس می‌شود، دیگری می‌گوید بگذار گریه کند تا ریه‌هایش باز شود. اما هیچ‌کس به اندازه شما نوزادتان را نمی‌شناسد. شما کسی هستید که نفس‌هایش، نگاهش و حرکاتش را از نزدیک دیده‌اید. حس شما دقیق‌تر از هر توصیه‌ای است.

اگر بغل شدن آرامش می‌کند، بغلش کنید. نوزاد در ماه‌های اول زندگی با آغوش، مفهوم امنیت را یاد می‌گیرد، نه با تنهایی. هیچ نوزادی از محبت زیاد آسیب نمی‌بیند. اگر لازم است از پزشک یا مشاور کمک بگیرید، اما اگر کسی گفت «بگذار گریه کند، اشکالی ندارد»، به دلتان گوش دهید نه به حرف او.

۵. خودتان را مقصر ندانید

خیلی از والدین در مواجهه با گریه‌ی بی‌وقفه‌ی نوزاد، احساس شکست می‌کنند. اما واقعیت این است که گریه بخشی از رشد طبیعی نوزاد است. هیچ‌کس، حتی بهترین مادر دنیا ، نمی‌تواند تمام گریه‌ها را پیش‌بینی یا کنترل کند. گاهی نوزاد فقط نیاز دارد گریه کند، درست مثل ما که گاهی نیاز به گریه داریم تا سبک شویم. شما کافی هستید. همین که کنارش هستید، برایش امنیت است.

۶. در برابر گریه نوزاد، خونسردی را تمرین کنید

هیچ‌کس از اول بلد نیست آرام بماند. خونسردی، مهارتی است که باید یاد گرفت. اگر حس می‌کنید نزدیک مرز تحمل هستید، چند لحظه مکث کنید. نفس بکشید، از کسی کمک بخواهید یا چند دقیقه از اتاق بیرون بروید. هیچ اشکالی ندارد کمک بخواهید. پدر و مادر خوب کسی نیست که همیشه آرام است، کسی است که وقتی خسته می‌شود، بلد است کمک بگیرد.

یادتان باشد، نوزاد گریه می‌کند تا ارتباط بگیرد، نه تا شما را خسته کند. کار شما نجات جهان نیست، فقط همین است که کنار او بمانید، امن و آرام. گاهی فقط همین حضور، بهترین واکنش درست به گریه نوزاد است.

در چه شرایطی بخاطر گریه نوزاد باید به پزشک مراجعه کرد؟

گریه نوزاد همیشه نشانه‌ی گرسنگی، خواب یا نیاز به بغل نیست. گاهی بدنش دارد علامت خطر می‌دهد. اما تشخیص این تفاوت، برای والد خسته‌ای که چند شب نخوابیده، ساده نیست.
قانون کلی برای تشخیص گریه خطرناک نوزاد این است:
اگر گریه نوزاد با هیچ‌کدام از روش‌های معمول (شیر دادن، تعویض پوشک، بغل کردن، خواباندن) آرام نمی‌شود و حال عمومی او با همیشه فرق دارد، باید به پزشک مراجعه کنید. در ادامه، مهم‌ترین نشانه‌هایی را که می‌توانند نشان‌دهنده‌ی گریه غیرعادی نوزاد باشند، می‌خوانید:

۱. گریه‌ی غیرعادی و مداوم نوزاد

اگر نوزاد بیش از سه ساعت در روز، سه روز در هفته یا بیشتر گریه می‌کند و هیچ دلیلی برای گریه او پیدا نمی‌شود، ممکن است دچار کولیک نوزادی یا درد گوارشی باشد. کولیک یکی از شایع‌ترین علت‌های گریه شدید نوزاد است. معمولاً بین دو تا سه هفته‌ی اول زندگی شروع می‌شود و تا سه‌ماهگی ادامه دارد.
چند نشانه که می‌تواند به شما کمک کند کولیک را از گریه‌ی معمولی تشخیص دهید:

• نوزاد پاهایش را جمع می‌کند و شکمش سفت می‌شود.
• صورتش قرمز می‌شود و با هر تلاش شما، بیشتر جیغ می‌زند.
• معمولاً عصرها و شب‌ها این گریه شدیدتر است.

اگر چنین الگوی گریه‌ای دیدید، حتماً با پزشک اطفال مشورت کنید. ممکن است نیاز به تغییر رژیم غذایی مادر (در نوزادان شیرخوار)، بررسی حساسیت به لاکتوز، یا داروی ضد نفخ باشد.

۲. گریه همراه با تب یا بی‌حالی

اگر نوزاد همراه با گریه، تب دارد (دمای بدن بالاتر از ۳۸ درجه)، یا برعکس، خیلی خواب‌آلود و بی‌حال است، این وضعیت نیاز به بررسی فوری دارد. گاهی گریه در این حالت نشانه‌ی عفونت گوش، ادرار یا گلو است. نوزاد نمی‌تواند محل درد را نشان دهد، فقط گریه می‌کند. اگر تب با این علائم همراه است، سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید:

• بی‌میلی به شیر خوردن
• لکه یا جوش غیرعادی روی پوست
• تنفس سریع یا صداهای غیرعادی موقع نفس کشیدن
• تغییر رنگ پوست (پریدگی، کبودی یا زردی شدید)

به یاد داشته باشید، گریه طولانی همراه با تب یا تغییر در رفتار نوزاد، اورژانسی محسوب می‌شود.

۳. گریه همراه با تورم یا سفتی شکم

اگر نوزاد موقع گریه کردن، شکمش باد کرده یا لمس آن باعث جیغ می‌شود، احتمال دارد مشکل گوارشی یا انسداد روده‌ای وجود داشته باشد. در این حالت، بهتر است بلافاصله به بیمارستان مراجعه کنید. چون این نوع گریه، نشانه‌ی “درد واقعی” است، نه بی‌قراری معمولی.

۴. گریه‌ی بی‌وقفه نوزاد همراه با استفراغ یا تغییر در رنگ مدفوع

اگر نوزاد بعد از هر وعده شیر، استفراغ پرتابی دارد یا مدفوعش تغییر رنگ داده (سبز تیره، سیاه یا همراه خون)، سریعاً باید این موضوع را بررسی کنید. گاهی علتش حساسیت یا عفونت است، اما در مواردی نادر می‌تواند نشانه‌ی انسداد گوارشی یا بیماری‌های متابولیک باشد.

۵. گریه‌ی ضعیف، ناله‌دار یا صدادار

آیا گریه نوزاد ناگهان ضعیف و بی‌جان شده یا شبیه ناله است؟ آیا نوزادتان موقع گریه کردن نفس‌نفس می‌زند؟ این موارد، ممکن است نشانه‌ی کمبود اکسیژن یا مشکل تنفسی باشد. در این حالت، زمان طلاست؛ باید سریع‌تر نوزاد را به اورژانس ببرید.

۶. وقتی احساس می‌کنید «مشکلی وجود دارد»

این مورد، شاید مهم‌ترین بند این فهرست باشد. گاهی هیچ‌کدام از علائم بالا وجود ندارد، اما حس درونی شما می‌گوید «این گریه معمولی نیست». تجربه ثابت کرده حس مادر یا پدر، اغلب درست‌تر از هر فهرست پزشکی است. اگر این حس را دارید، بهتر است بی‌درنگ با پزشک تماس بگیرید.

در پایان: گریه نوزاد، زبان عشق اوست

در برابر گریه‌ی نوزاد، قرار نیست همیشه راه‌حل فوری پیدا کنید. مهم‌تر از هر تکنیک و ترفند، این است که یاد بگیرید گریه نوزاد دشمن شما نیست، فقط زبان اوست. هر بار که سعی می‌کنید علت گریه نوزاد را بفهمید، چه گرسنگی باشد، چه خستگی، چه نیاز به آغوش، در واقع دارید یاد می‌گیرید چطور با او ارتباط برقرار کنید. هیچ گریه‌ای بی‌معنا نیست و هیچ واکنشی که از سر عشق باشد، اشتباه نیست.
اگر گاهی احساس درماندگی کردید، به خودتان یادآوری کنید که آرام کردن نوزاد همیشه از “آرام بودنِ خودتان” شروع می‌شود. وقتی شما آرام‌تر باشید، نوزاد هم زودتر به تعادل برمی‌گردد. هیچ پدر و مادری کامل نیست، اما هرکسی می‌تواند برای فرزندش امن‌ترین نقطه‌ی دنیا باشد، حتی وسط بی‌خوابی‌های سه‌صبح.

و اگر می‌خواهید بدانید این مرحله‌ی پر از گریه و بی‌خوابی تا کی ادامه دارد، مقاله‌ی [مراحل رشد نوزاد از تولد تا یک سالگی] را بخوانید. در آن‌جا دقیق‌تر توضیح داده‌ایم که نوزاد در هر ماه از زندگی‌اش چه تغییراتی می‌کند، و چطور همین گریه‌ها با رشد نوزاد کم‌کم جای خودشان را به لبخند، صدا زدن و اولین کلمه‌ها می‌دهند. چون خبر خوب این است: هیچ نوزادی تا ابد فقط گریه نمی‌کند؛ اما هر نوزادی نیاز به پدرومادری دارد که گریه‌اش را بفهمند.