اگر امروز به فرزاندان خود یاد ندهید که نه بگویند فردا دنیا به جای آنها تصمیم میگیرد.
به همین دلیل آموزش مهارت نه گفتن به کودکان لازم و ضروری است. یادگیری این مهارت به کودکان کمک میکند تا در مقابل وسوسههای همسالان و بزرگسالان دیگر به خوبی مقاومت کنند و در معرض خطرهای بسیار قرار نگیرند. در ادامه 9 استراتژی و راه مناسب برای آموزش مهارت نه گفتن به کودکان را برای شما بیان میکنیم تا این کار را به راحتی انجام دهید؛ پس تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
چه استراتژیهایی برای آموزش مهارت نه گفتن به کودکان وجود دارد؟
1.به آنها کمک کنید تا ارزشهای خود را شناسایی کنند
کودکانی که درک قوی از ارزشهای شخصی خود دارند، به احتمال بالاتری براساس درست بودن یک چیز برای خودشان تصمیم میگیرند و تصمیمهای خودشان را طبق گفتههای هم سن و سالاشان تصمیم نمیگیرند. درک اخلاق، علایق و باورهای خود، به آنها پایه و اساسی میدهد تا در مواجهه با فشار به آن تکیه کنند.
چرا این کار مهم است:
تحقیقات نشان میدهد کودکانی که ارزشهای درونی قوی دارند، کمتر تحت تأثیر تأثیرات بیرونی قرار میگیرند. وقتی بچهها ارزشهای خود را درک میکنند، بیشتر احتمال دارد به غرایز خود اعتماد کنند و وقتی چیزی با باورهایشان همسو نیست، با اطمینان «نه» بگویند.
چگونه این کار را انجام دهید:
گفتگو در مورد ارزشها را زود و مکرر شروع کنید. سوالاتی مانند «میخواهی چه نوع دوستی باشی؟» یا «وقتی کاری را انجام میدهی که دوست داری، چه احساسی داری؟» بپرسید. بحث در مورد موقعیتهای واقعی، کتابها یا فیلمهایی را که شخصیتها در آنها از خود دفاع میکنند، تشویق کنید. این بحثها به بچهها کمک میکند تا تعریف کنند که به چه چیزی اعتقاد دارند و چرا مهم است.
2. آموزش ارتباط صریح و قاطعانه را به آنها بدهید
نه گفتن سخت است، اما نه گفتن با اعتماد به نفس حتی چالش برانگیزتر است. بسیاری از کودکان در ابراز وجود مشکل دارند زیرا میترسند که بیادب به نظر برسند یا دوستیهایشان را از دست بدهند. کمک به آنها در ایجاد مهارتهای ارتباطی قوی، دفاع از خود را برای کودکان آسانتر میکند.
چرا این کار مهم است:
کودکانی که مهارتهای ارتباطی قاطعانه را آموزش میبینند، سطوح پایینتری از اضطراب اجتماعی را تجربه میکنند و احتمال بیشتری دارد که در برابر فشار همسالان و بزرگسالان مقاومت کنند. وقتی کودکان در توانایی خود در برقراری ارتباط اعتماد به نفس داشته باشند، کمتر احتمال دارد تا برای اجتناب از ناراحتی، مجبور به بله گفتن شوند.
چگونه این کار را انجام دهید:
سناریوهای مختلفی را که ممکن است در آنها با فشار همسالان مواجه شوند، تعریف کنید. به کودکان بیاموزید که از صدای واضح و قاطع استفاده کنند، تماس چشمی را حفظ کنند و هنگام نه گفتن، محکم بایستند. پاسخهای سادهای مانند «نه، من به این کار علاقه ندارم» یا «این کار برای من مناسب نیست» راههای موثری برای رد فشار بدون توضیح بیش از حد است.
الگوسازی مهارتهای ارتباطی مؤثر نیز مهم است. بچهها بیشتر از اینکه به حرفهای ما گوش دهند، به رفتار ما نگاه میکنند. اگر ببینند که شما به طور مؤثر ارتباط برقرار میکنید و مرزهای مشخص دارید، احتمال بیشتری دارد که آن رفتار را الگو قرار دهند.
3. برقراری دوستیهای سالم را تشویق کنید
اینکه فرزندتان با چه کسانی وقت میگذراند، تأثیر زیادی بر توانایی او در مدیریت فشار دارد. اگر او در محاصره دوستان حامی و همفکر باشد، احتمال اینکه مجبور به انتخابهای ناسالم شود، بسیار کمتر است. از سوی دیگر، اگر او دائماً با کودکانی وقت بگذراند که مرزها را زیر پا میگذارند یا احساسات او را نادیده میگیرند، نه گفتن برای او بسیار دشوارتر میشود.
چرا این کار مهم است:
تحقیقات انجمن روانشناسی آمریکا نشان داده است کودکانی که حتی یک دوست قوی و حامی دارند، به طور قابل توجهی بیشتر در برابر فشار منفی همسالان مقاومت میکنند. تأثیر مثبت همسالان یکی از بزرگترین عوامل محافظتی در برابر رفتارهای پرخطر است. با کمک به فرزندتان برای پرورش دوستیهای معنادار، او را برای یک عمر تصمیمگیری بهتر آماده میکنید و میتوانید آموزش مهارت نه گفتن به کودکان را راحتتر انجام دهید.
چگونه این کار را انجام دهید:
فرزندتان را تشویق کنید که دوستیهایی براساس احترام متقابل و ارزشهای مشترک ایجاد کند. در مورد اینکه چه چیزی یک دوست خوب را میسازد و چرا بودن در کنار افرادی که به انتخابهای او احترام میگذارند، مهم است، گفتگوهای مداوم داشته باشید.
اگر متوجه شدید که دوستی دائماً فرزندتان را تحت فشار قرار میدهد، به او کمک کنید تا این را به عنوان یک علامت خطر تشخیص دهد. روشهایی را برای تعیین مرزها با آن دوست، مانند «من نمیخواهم این کار را انجام دهم و امیدوارم که بتوانید به تصمیم من احترام بگذارید»، به را به صورت واقعی برای آنها اجرا کنید.
4. به او بگویید که ترس از طردشدن عادی است
یکی از بزرگترین دلایلی که بچهها تسلیم فشار همسالان میشوند، ترس از کنار گذاشته شدن یا مسخره شدن است. هیچکس نمیخواهد متفاوت باشد و برای بچهها، تعلق اجتماعی عمیقاً با عزت نفس آنها گره خورده است. فکر از دست دادن دوستان به خاطر «نه» گفتن میتواند طاقتفرسا باشد، بنابراین ممکن است فقط برای جلوگیری از درگیری با همه چیز کنار بیایند.
چرا این کار مهم است:
وقتی بچهها بفهمند طرد شدن بخش عادی زندگی است و به آنها یاد داده شود که چگونه با این احساسات کنار بیایند، احتمال اینکه صرفاً برای جا افتادن در جمع، خودشان را با شرایط وفق دهند، به طور قابل توجهی کمتر میشود. این روش یکی از راههای مناسب آموزش مهارت نه گفتن به کودکان است، زیرا کمک به فرزندتان برای ایجاد تابآوری در این موقعیتها، ایستادگی در برابر فشار را برای او آسانتر میکند.
چگونه این کار را انجام دهید:
با فرزندتان در مورد ترسهایش صحبت کنید و به او اطمینان دهید که گاهی اوقات احساس طرد شدن بهتر از زیر پا گذاشتن ارزشهایش است. داستانهای شخصی از زمانی که احساس فشار میکردید و نحوه برخوردتان با آن، از جمله هرگونه اشتباهی که مرتکب شدهاید را با او در میان بگذارید. اگر آنها از از دست دادن دوستانشان ابراز نگرانی میکنند، با نگرانیهایشان همدلی کنید و به آنها بیاموزید داشتن این احساسات اشکالی ندارد. این کار در هنگام آموزش مهارت نه گفتن به کودکان کمککننده است.
5. استراتژیهای خروج را به آنها آموزش دهید
آموزش مهارت نه گفتن به کودکان در حالت صریح و قاطعانه به کودکان سخت است؛ زیرا گاهی اوقات به خصوص در یک محیط گروهی، میتواند برای آنها بسیار ترسناک به نظر برسد. بچهها ممکن است احساس کنند در یک موقعیت گیر افتادهاند و مطمئن نیستند که چگونه بدون ایجاد دردسر، خود را از آن موقعیت نجات دهند. داشتن یک «نقشه فرار» به کاهش استرس ناشی از رویارویی کمک میکند و در صورت نیاز، راه خروج روشنی را در اختیار آنها قرار میدهد.
چرا این کار مهم است:
داشتن یک راه آماده برای خروج از یک موقعیت، باعث میشود بچهها در مواجهه با فشار همسالان، احتمال بیشتری داشته باشند که از آن پیروی کنند. مطالعات نشان میدهد تمرینکردن مهارتهای نه گفتن توسط کودکان به آنها کمک میکند تا در هنگام این کار در موقعیتهای واقعی، اعتماد به نفس بیشتری دارند. با ارائه یک استراتژی خروج به آنها، انتخاب رفاه خود را بر تأیید اجتماعی آسانتر میکنید.
چگونه این کار را انجام دهید:
به فرزندتان راهکارهای ساده و باورپذیر برای خروج از موقعیت را آموزش دهید. به آنها کمک کنید تا بهانههایی مانند «فردا بازی زود هنگام دارم یا امروز حالم خوب نیست» را تمرین کنند. اگر احساس کردند که گیر افتادهاند، به کودکان بگویید میتوانند یک کلمه رمز برای شما پیامک کنند تا آنها را دنبال خود ببرید.
6. از رسانه به عنوان ابزار آموزش مهارت نه گفتن به کودکان استفاده کنید
برنامههای تلویزیونی، فیلمها و کتابها پر از نمونههایی از فشار همسالان هستند. به جای اینکه فقط منفعلانه برنامهها تماشا کنید، از آنها به عنوان آغازگر مکالمه استفاده کنید تا راههای مختلفی را برای مدیریت موقعیتهای دشوار اجتماعی به کودکان بهره ببرید.
چرا این کار مهم است:
رسانهها به بچهها روشی غیرمستقیم یاد میدهند تا در مورد اتفاقهای اجتماعی، انتقادی فکر کنند که به آموزش مهارت نه گفتن به کودکان بسیار کمک میکند. مطالعات نشان میدهد کودکانی که مرتباً در مورد تصمیمگیریهای شخصیتی با والدین خود بحث میکنند، مهارتهای حل مسئله و تنظیم احساسات قویتری را کسب میکنند. این بحثها به بچهها کمک میکند تا قبل از قرار گرفتن در موقعیتهای فشار واقعی، ارزیابی انتخابها را تمرین کنند.
چگونه این کار را انجام دهید:
دفعهی بعد که با هم یک سریال یا فیلم تماشا میکنید، مکث کنید و بپرسید: «شما در آن موقعیت چه کار میکردید؟» یا «به نظر شما چرا آنها تسلیم فشار شدند؟» در مورد اینکه چگونه انتخابهای شخصیت بر نتیجه تأثیر گذاشته است، بحث کنید و در مورد راههای جایگزین که میتوانستند با آن کنار بیایند، صحبت انجام دهید. ربط دادن این سناریوها به موقعیتهای واقعی، درسها را ملموستر میکند.
7. گفتگوهای خود با کودکان را به صورت مداوم انجام دهید
فرزند شما باید در مورد تجربیات فشار همسالان خود بدون ترس از تنبیه یا سرزنش، احساس امنیت کند. اگر فکر کند که شما واکنش بدی نشان میدهید، احتمال کمتری دارد که در صورت نیاز به کمک، به شما اعتماد کند. به عنوان والدین، میتوانید به آنها اطمینان دهید که صحبت کردن با شما ایمن است، به این صورت کودکان در مواجهه با فشار همسالان خود احساس تنهایی نمیکنند.
چرا این کار مهم است:
بچههایی که در صحبت کردن با والدینشان در مورد مسائل مربوط به همسالانشان احساس راحتی میکنند، احتمال کمتری دارد که درگیر رفتارهای پرخطر شوند. وقتی میدانند مورد قضاوت قرار نمیگیرند، قبل از گرفتن تصمیمات دشوار، بیشتر احتمال دارد به دنبال راهنمایی باشند.
چگونه این کار را انجام دهید:
به جای پرسیدن سوالات بله یا خیر مانند «آیا کسی امروز شما را تحت فشار قرار داد؟» از سوالات باز مانند «سختترین تصمیمی که امروز باید میگرفتید چه بود؟» بپرسید. وقتی آنها این سوال را مطرح میکنند، از واکنش نشان دادن با ناامیدی یا سرخوردگی خودداری کنید. در عوض، احساسات کودکان را تأیید کنید و در مورد گزینههایشان صحبت انجام دهید. به آنها بگویید که همیشه میتوانند به شما مراجعه کنند، مهم نیست چه اتفاقی بیفتد.
8. به کودکان یاد بدهید که به غریزه خود اعتماد کنند
گاهی اوقات، یک موقعیت درست به نظر نمیرسد حتی اگر هنوز اتفاق واضحی نیفتاده باشد. آموزش اعتماد به غرایز به بچهها به آنها کمک میکند تا انتخابهای ایمنتری داشته باشند و بدون نیاز به تأیید خارجی، مرزهای شخصی خود را تعیین کنند. فشار میتواند نامحسوس باشد و بچهها اغلب قبل از اینکه بتوانند دلیل آن را به طور کامل بیان کنند، احساس خواهند کرد که به سمت چیزی که با آن راحت نیستند سوق داده میشوند. تشویق کودکان به گوش دادن به صدای درونی، ابزاری قدرتمند برای جلوگیری از تأثیرات منفی است.
چرا این کار مهم است:
کودکانی که تصمیمگیری شهودی را تمرین میکنند، بیشتر احتمال دارد از رفتارهای پرخطر اجتناب کنند. وقتی به غرایز خود اعتماد میکنند، کمتر به تأیید همسالان وابسته میشوند و در انتخابهایی که با ارزشهایشان همسو است، اعتماد به نفس بیشتری پیدا میکنند.
چگونه این کار را انجام دهید:
به فرزندتان کمک کنید تا علائم جسمی و عاطفی ناراحتی، مانند تپش قلب، عرق کردن کف دست یا احساس ناراحتی را تشخیص دهد. توضیح دهید بدن آنها سعی دارد چیز مهمی را منتقل کند.
سناریوهایی را بازی کنید که در آنها ممکن است احساس فشار کنند و بپرسید: « در این موقعیت، غریزه شما به شما چه میگوید؟» به کودکان تأکید کنید اگر احساس ناراحتی میکنند، نیازی به بهانهای بینقص برای ترک کردن ندارند. کودکان میتوانند به سادگی به احساسات خود اعتماد کنند و خود را کنار بکشند. به آنها اجازه دهید بگویند: «من در مورد این موضوع احساس خوبی ندارم یا من این مورد را کنار میگذارم.»
9. به آنها قدرت تصمیم گیری بدهید
یکی از موثرترین راهها برای کمک به کودکان در مقاومت در برابر فشار همسالان، دادن فرصتهای مکرر به آنها برای تصمیمگیریهای خودشان است. وقتی کودکان به انتخاب کردن عادت میکنند، اعتماد به نفس خود را در توانایی تفکر انتقادی و ایستادگی در برابر تصمیمات خود، حتی زمانی که محبوب نیستند، افزایش میدهند. برعکس، کودکانی که به ندرت حق انتخاب دارند، ممکن است بیش از حد به دیگران برای راهنمایی وابسته شوند و این امر آنها را بیشتر در معرض نفوذ همسالان قرار میدهد.
چرا این کار مهم است:
تحقیقات نشان میدهد بچههایی که به طور منظم فرصت تصمیمگیری دارند، عزت نفس بالاتری دارند و مهارتهای حل مسئلهشان قویتر است. این بچهها کمتر تحت تأثیر فشار همسالان قرار میگیرند.
چگونه این کار را انجام دهید:
با تصمیمات کمریسک شروع کنید. بگذارید خودشان انتخاب کنند چه بپوشند، برای شام چه بخورند یا چگونه اوقات فراغت خود را بگذرانند. با بزرگتر شدنشان، به تدریج مسئولیتهایشان را افزایش دهید. به کودکان اجازه دهید در مورد فعالیتهای فوق برنامه، نحوه بودجهبندی پول توجیبی یا کارهایی که برای گردشهای خانوادگی انجام میدهند، انتخاب کنند.
وقتی اشتباه میکنند، از گفتن «من که به تو گفته بودم» خودداری کنید. در عوض، از آن به عنوان یک فرصت یادگیری با پرسیدن «فکر میکنی دفعه بعد چه کار متفاوتی انجام میدهی؟» استفاده کنید.
10. تلاشهایشان را تحسین کنید
وقتی فرزندتان انتخاب محکمی میکند، آن را تحسین کنید. تشویق به ایجاد اعتماد به نفس در او کمک میکند و احتمال اینکه در آینده محکم بایستد را افزایش میدهد.
چرا این کار مهم است:
بچهها با تشویق رشد میکنند. در واقع، بچههایی که به طور مداوم برای تصمیمگیریهای خوبشان تشویق مثبت دریافت میکنند، خودکنترلی و تابآوری عاطفی قویتری پیدا میکنند که یکی از موارد مهم در آموزش مهارت نه گفتن به کوکان است. وقتی از انتخاب درست احساس خوبی داشته باشند، احتمال بیشتری دارد آن را تکرار کنند. با تقویت تلاشهایشان، حس غرور و خودکارآمدی را در آنها پرورش میدهید و به کودکان کمک میکنید تا باور اینکه قدرت تصمیمگیری متفکرانه و قدرتمندانه را دارند، درونی کنند.
چگونه این کار را انجام دهید:
از موفقیتهای کوچک قدردانی کنید. اگر آنها با یک دوست مرز تعیین کردند یا از یک موقعیت بد فرار کردند، بگویید: «دیدم چطور با آن برخورد کردی، واقعاً به تو افتخار میکنم.» مطمئن شوید که آنها میدانند مقاومت در برابر فشار همسالان و نه گفتن یک مهارت است و هر بار که تمرین میکنند، قویتر میشوند. با پرسیدن سوالات باز مانند «وقتی آن انتخاب را کردی چه احساسی داشتی؟» کودکان را تشویق کنید تا در مورد تصمیمات خود تأمل کنند. این کار اعمال آنها را تقویت میکند و توانایی کودکان را برای تفکر انتقادی نیز افزایش میدهد.
آموزش مهارت نه گفتن به کودکان؛ کلیدیترین مهارت برای آنها
برای اینکه به کودکان کمک کنید تا در برابر وسوسههای همسالان و بزرگسالان مقاومت کنند و در معرض خطرهای مختلف قرار نگیرند؛ بنابراین مهمترین و کلیدیترین مهارتی است که باید به آنها آموزش دهید. پس آن را جدی بگیرید و از روشهای گفتهشده استفاده کنید. اگر نیاز به کمک در این جهت نیز دارید میتوانید اپلیکیشن آغوش را دانلود و نصب کنید و ثبت درخواست خود را انجام دهید.
سوالات متداول
چرا نه گفتن به بچهها مهم است؟
این به فرزندتان اجازه میدهد یاد بگیرد که همیشه نمیتواند هر چه میخواهد داشته باشند و خودشان نیز در بسیاری از اوقات میتوانند نه بگویند.
کودک از چه زمانی باید بتواند نه بگوید؟
بچهها بعد از 12 ماهگی میتوانند به صورت واضح واکنش نشان دهند و بهتر است از این زمان آموزش مهارت نه گفتن به آنها انجام شود.
فواید نه گفتن برای کودکان چیست؟ به آنها کمک میکند تا کارهایی که خودشان دوست دارند را انجام دهند، در معرض خطر کمتر قرار بگیرند و کارهای خودشان را بهتر مدیریت کنند.
