وقتی صحبت از علائم بیشفعالی در کودکان به میان میآید، بیشتر والدین فوراً تصویر یک کودک کلاس اولی را در ذهن میآورند که سر کلاس نمینشیند، مدادش را میجَوَد و مدام در حال تکان خوردن است. یا شاید یک کودک پرانرژی را تصور کنند که حتی در خواب هم انگار دوی استقامت میرود!
اما اجازه دهید یک نکتهی مهم را از ابتدا روشن کنیم: بیشفعالی با شیطنت معمول کودکان تفاوت دارد. کودکی که پرحرف است یا تمرکز کمی دارد، الزاماً دچار اختلال نقص توجه یا بیشفعالی (ADHD) نیست؛ و هر کودکی که نمیتواند نیم ساعت پای نقاشی بنشیند نیز نیازمند مراجعه به روانپزشک کودک نیست!
این مقاله برای والدینی نوشته شده که در دلشان نسبت به بیش فعال بودن کودکشان تردید دارند. والدینی که بین دو سوال دائماً در رفتوآمدند:
«آیا این رفتار طبیعیِ سن و سال فرزندم است؟ یا نشانهای از بیشفعالیست که باید جدی گرفته شود؟»
در ادامه، تلاش میکنیم تفاوتهای واقعی بین شیطنت کودکانه و علائم بالینی بیشفعالی را بدون پیچیدگیهای نظری و کلیشههای رایج، بررسی کنیم؛ تا با نگاهی دقیقتر، آگاهانهتر و بدون قضاوت، به فرزندمان نگاه کنیم.
تفاوت شیطنت خفیف با بیش فعالی در کودکان: کی فرزندتان فقط شیطنت میکند و کی باید نگران بیشفعالی باشید؟
برخی از کودکان مثل موشک زمین به هوا هستند. یک لحظه روی مبل نشستهاند، لحظهی بعد روی سقفاند. انرژیشان تمام نمیشود، از دیوار راست بالا میروند، و در هر جمعی حداقل یک نفر هست که با لبخندی خنثی میگوید: «بچه است دیگر!» اما در همین لحظه چیزی در ذهن والدین چیزی زمزمه میکند: «نه… یک جای کار مشکل دارد.»
سؤال اصلی این است: آیا فرزندم فقط پرانرژیست یا باید نگران بیشفعالی باشم؟
چطور این تفاوت را تشخیص بدهم؟ اگر جواب این سوال را نمیدانید، تنها نیستید. چرا که مرز بین یک کودک بازیگوش و یک کودک مبتلا به اختلال بیشفعالی، آنقدر باریک است که گاهی حتی متخصصان هم از ظاهر رفتار نمیتوانند تشخیص دقیق بدهند.
با این حال، نشانههایی هستند که میتوانند به درک بهتر این تفاوت کمک کنند. برای مثال، فرق شیطنت معمولی در کودکان با بیش فعالی این است که کودک معمولی تحرک زیاید دارد ولی بعدش خسته میشود و یمخوابد. اما کودک بیش فعال، بعد از ساعت ها تحرک هم نمیخوابد! انگار یک باتری محرمانه در کمرش دارد!
یکی دیگر از تفاوت های شیطنت خفیف کودکان با بیش فعالی این است که کودک معمولی میتواند روی فعالیت هایی که دوست دارد تمرکز کند. اما کودک بیش فعال حتی وسط بازی محبوبش هم ناگهان بلند میشود. در جدول زیر، مهمترین تفاوتها را بهصورت خلاصه و قابل مقایسه میبینید؛ تا تصویر دقیقتری از مرز بین «شیطنت» و «بیشفعالی» پیدا کنیم.
| ویژگی رفتاری | رفتارهای طبیعی کودکانه (شیطنت) | علائم احتمالی بیشفعالی (ADHD) |
| میزان تحرک | پرانرژی است، اما معمولاً با بازی یا خستگی آرام میشود. | فعالیت حرکتی شدید، مداوم و بیوقفه، حتی در شرایطی که باید آرام باشد. |
| تمرکز و توجه | روی موضوعات مورد علاقهاش تمرکز میکند و با کمی کمک قابل هدایت است. | حتی در بازیهای مورد علاقهاش تمرکز ندارد؛ حواسپرتی مداوم. |
| واکنش به تذکر | معمولاً با یک تذکر یا تغییر فضا آرام میشود. | تذکرها تأثیر کمی دارند؛ انگار توانایی کنترل رفتارش را ندارد. |
| نظر اطرافیان | دیگران رفتار او را «پرانرژی» یا «بازیگوش» توصیف میکنند. | معلم یا مراقبین از «رفتارهای مشکلساز» یا «کنترلناپذیر» بودن کودک شکایت دارند. |
| تأثیر بر زندگی روزمره | بازیگوشیاش خستهکننده است، اما مشکلی در یادگیری یا ارتباط اجتماعی ایجاد نمیکند. | رفتارهایش به شکل ملموسی مانع یادگیری، ارتباطات اجتماعی یا حتی آرامش خانواده میشود. |
در کل، اگر فقط یک روز یا یک هفته است که چنین رفتارهایی دیدهاید، احتمالاً با یک فاز موقتی روبهرو هستید. اما اگر ماههاست که زندگی روزمرهتان شبیه یک سریال پرتنش خانوادگی شده و هیچکس در خانه نفس راحت نمیکشد، ممکن است کودکتان علائم بیش فعالی داشته باشد.
علائم بیشفعالی در کودکان؛ نشانههایی که فقط متخصصان متوجه میشوند
حتماً بارها شنیدهاید:
«این بچه یک لحظه هم آرام نمیگیرد، قطعاً بیشفعاله!» بیایید صادق باشیم: نه، اینطور نیست. علائم واقعی بیشفعالی در کودکان، بسیار پیچیدهتر از پریدن روی مبل یا دویدن در خانه است.
اختلال نقص توجه و بیشفعالی (ADHD)، یک الگوی پایدار و قابلتوجه از رفتارهایی است که در چند محیط مختلف تکرار میشوند و زندگی کودک و اطرافیانش را بهطور جدی تحت تأثیر قرار میدهند.
در این بخش، با مهمترین نشانههای بالینی بیشفعالی در کودکان آشنا میشویم؛ نه بر اساس حرفهای خالهجان و معلم کلاس اول که فکر میکند کودکان باید مثل مجسمه های گچی روی صندلی بنشینند؛ بلکه بر اساس تجربه و معیارهای تخصصی روانشناسان کودک.
علائم شایع بیشفعالی کودک که باید جدی گرفته شوند
1. تحرک بیشازحد و غیرقابلکنترل کودک
تحرک بیوقفه، یکی از رایجترین علائم بیشفعالی در کودکان است. برای مثال، وقتی کودک دائماً در حال دویدن، پریدن یا بالا رفتن است، حتی در موقعیتهایی که باید آرام باشد (مثل کلاس درس، زمان غذا خوردن یا موقع خواب).
2. ناتوانی کودک در نشستن طولانیمدت
کودک بیش فعال واقعاً نمیتواند آرام بنشیند. حتی وقتی خسته است! گویی که بدنش دستور «بیحرکت ماندن» را دریافت نمیکند.
3. قطع کردن مداوم مکالمات دیگران توسط کودک
یکی از علائم بیش فعالی در کودکان این است که بهطور مداوم وسط حرف دیگران میپرند، پاسخها را بدون فکر فریاد میزنند، و کنترلی بر لحظهی صحبتکردنشان ندارد. این رفتار، نشانهای از تکانشگری بیشفعالی محسوب میشود.
4. تمرکز پایین حتی روی فعالیتهای جذاب
اگر کودک حتی هنگام بازی مورد علاقهاش هم تمرکز را از دست میدهد، یا وسط نقاشیکشیدن ناگهان بلند میشود و سراغ چیزی دیگر میرود، ممکن است با اختلال نقص توجه (ADHD) روبهرو باشیم.
5. فراموشکاری مداوم و بیبرنامگی
یک نشانه بیش فعالی کودک این است که مدام وسایلش را جا میگذارد، کارهای ساده را فراموش میکند، تکالیف مدرسه را کامل نمیکند. این فقط “حواسپرتی بچگانه” نیست؛ اگر این علامت ادامهدار باشد، یکی از نشانههای بیشفعالی در کودکان دبستانی محسوب میشود.
6. پایبند نبودن کودک به دستورالعملها
یکی دیگر از علامت های بیش فعالی در بچه ها این است که نمیتوانند دستورالعمل چندمرحلهای را دنبال کند؛ حتی اگر به او بگویید: «کفشت را دربیار، بعد دستت را بشور، بعد بیا بشین»، احتمالاً فقط یکی را انجام میدهد… آن هم اگر یادش بماند!
7. رفتارهای ناگهانی و بیفکر (تکانشی)
نشانه دیگر بیش فعالی کودک این است که سط خیابان میدود، چیزی را پرت میکند، یا جملهای نامناسب میگوید؛ بدون اینکه قصد بدی داشته باشد، فقط چون قبل از فکر کردن، عمل میکند.
با این حال، هیچکدام از این علائم بهتنهایی نمیتوانند تشخیص بیشفعالی را قطعی کنند. اما اگر چند علامت از فهرست بالا، بهمدت حداقل ۶ ماه، در موقعیتهای مختلف (خانه، مدرسه، مهمانی) دیده شود و باعث اختلال جدی در یادگیری یا روابط اجتماعی کودک شود، بهتر است با یک متخصص اختلال بیشفعالی در کودکان مشورت کنید.
به یاد داشته باشید بیشفعالی یعنی وقتی کودک خودش هم از شلوغی مغزش خسته است، اما نمیتواند کاری برای آرامکردنش بکند.
علائم بیشفعالی در کودکان بر اساس سن؛ از نوزادی تا ۷ سالگی
یکی از اشتباهات رایج میان والدین و حتی برخی مربیان این است که تصور میکنند علائم بیشفعالی در کودکان، در تمام سنین یکسان است. در حالیکه رفتارهای طبیعیِ یک نوزاد پرجنبوجوش با نشانههای اختلال بیشفعالی در کودک ۳ یا ۷ ساله کاملاً متفاوت است.
در این بخش، با بارزترین علائم بیشفعالی در نوزادان، کودکان ۳ ساله، ۴ ساله و ۷ ساله آشنا میشویم—نه با حدس و گمان، بلکه با تکیه بر مشاهدات بالینی و توصیههای متخصصان.
👶 علائم بیشفعالی در نوزادان
تشخیص بیشفعالی در نوزادان یکی از چالشبرانگیزترین مراحل است. چون نوزاد هنوز وارد مرحلهی گفتار یا تعامل اجتماعی نشده است، و تفاوت بین یک نوزاد حساس و یک نوزاد مبتلا به اختلال، ظریف اما مهم است.
برخی از شایعترین علائم بیشفعالی در نوزادان عبارتاند از:
- بیقراری مداوم: نوزاد آرام نمیگیرد و حتی در آغوش هم به سختی تسکین پیدا میکند.
- تحرک بیشازحد: دست و پاهایش بهطور مداوم در حرکتاند، حتی هنگام خوابیدن یا تغذیه.
- خواب کوتاه و بیکیفیت: به سختی به خواب میرود، مکرراً بیدار میشود و با کوچکترین صدا از خواب میپرد.
- واکنش شدید به محیط: نسبت به نور، صدا یا تماس فیزیکی، واکنشهای بیشازحد نشان میدهد.
اگر این رفتارها با الگوهای طبیعی رشدی همخوانی ندارد و در چندین موقعیت مختلف تکرار میشوند، بهتر است با یک پزشک متخصص رشد نوزادان مشورت شود—نه برای برچسب زدن، بلکه برای بررسی دقیقتر سلامت عصبی و رفتاری.
👦 علائم بیشفعالی در کودکان ۳ ساله
سن سهسالگی، مرحلهی انفجار انرژی، کشف مرزها، و شیطنت است. اما در میان این همه هیجان کودکانه، گاهی علائمی دیده میشود که فقط با واژهی «پرانرژی» نمیتوان آنها را توضیح داد.
برخی از مهمترین علائم بیشفعالی در کودکان ۳ ساله شامل موارد زیر است:
- بیقراری دائمی: کودک نمیتواند حتی برای لحظهای آرام بنشیند—چه هنگام غذا، چه در ماشین، چه موقع تماشای تلویزیون.
- ناتوانی در پیگیری بازی: بازیها را شروع میکند ولی بهندرت آنها را به پایان میرساند؛ تمرکزش زود از بین میرود.
- تداخل در مکالمات: وسط حرف دیگران میپرد، قوانین بازی را رعایت نمیکند، و غالباً حرف خودش را میزند.
- دستورگریزی و بینظمی: نمیتواند دستورات ساده را دنبال کند یا فقط بخشی از آنها را اجرا میکند.
- خواب غیرمنظم و سبک: زمان به خواب رفتن طولانی است و اغلب نیمهشبها بیدار میشود.
اگر این علائم بهطور مداوم و در خانه، مهدکودک یا مهمانیها مشاهده میشوند و باعث فرسودگی والدین یا تنش در محیط خانواده میشوند، بهتر است برای بررسی احتمال ADHD با یک متخصص رشد و روانشناسی کودک ۳ ساله مشورت شود.
علائم بیشفعالی در کودکان ۴ ساله
در سن ۴ سالگی، بسیاری از کودکان همچنان در حال آزمودن مرزها و قوانیناند. اما وقتی رفتارهای پرتحرک کودک از حد طبیعی خارج شود و به یک الگوی مداوم و مزاحم تبدیل شود، باید نسبت به بیشفعالی (ADHD) در کودکان ۴ ساله حساستر شد.
نشانههای مهم بیشفعالی در کودکان ۴ ساله عبارتاند از:
- عدم کنترل رفتاری: کودک با وجود تذکرهای مکرر، همچنان رفتارهای پرتنش دارد و نمیتواند هیجاناتش را مدیریت کند.
- مشکل در تعامل با همسالان: نوبت را رعایت نمیکند، زود عصبانی میشود و ممکن است وسط بازی اسباببازی را پرت کند یا بحث را به دعوا بکشاند.
- واکنشهای شدید در محیطهای جدید: در مکانهایی مثل مهدکودک، کلاس زبان یا مهمانیها، بهطرز افراطی فعال یا بیقرار میشود.
- عدم تحمل فعالیتهای آرام: نقاشی، کتابخوانی، یا بازیهای نشسته بیش از چند دقیقه نمیتوانند او را نگه دارند.
اگر این رفتارها بهطور مکرر و در چند محیط مختلف دیده شود و تأثیر منفی بر رشد اجتماعی یا خانوادگی کودک داشته باشد، لازم است ارزیابی دقیق توسط روانشناس یا متخصص رشد کودک انجام شود.
علائم بیشفعالی در کودکان ۷ ساله
سن هفتسالگی معمولاً زمان ورود به مدرسه است؛ جایی که قوانین، تمرکز و نظم نقش مهمتری در موفقیت کودک ایفا میکنند. به همین دلیل، علائم بیشفعالی در کودکان ۷ ساله در این سنین با وضوح بیشتری آشکار میشود.
رایجترین نشانههای بیشفعالی در کودکان ۷ ساله شامل موارد زیر است:
- رفتارهای مشکلساز در مدرسه: کودک نمیتواند برای مدتی روی صندلی بنشیند، وسط کلاس راه میرود، بدون اجازه صحبت میکند و تمرکز لازم برای انجام تکالیف را ندارد.
- فراموشکاری و بینظمی: وسایلش را جا میگذارد، کارها را نیمهتمام رها میکند و اغلب تکالیفش را فراموش میکند.
- عزتنفس پایین: چون دائماً توبیخ میشود یا با دیگران مقایسه میگردد، احساس بیکفایتی میکند و از خودش ناامید میشود.
- همزمانی بیشفعالی و نقص توجه: بسیاری از کودکان در این سن ترکیبی از بیشفعالی (رفتارهای فیزیکی شدید) و اختلال نقص توجه (عدم تمرکز پایدار) را نشان میدهند.
اگر این رفتارها دستکم ۶ ماه ادامه داشته باشند و موجب اختلال جدی در عملکرد تحصیلی، ارتباط با معلمها یا دوستان شوند، مراجعه به متخصص بیشفعالی در کودکان ۷ ساله ضروری است.
پس بیشفعالی در هر سنی، چهرهای متفاوت دارد. نباید با یک الگو و چکلیست واحد، همهی بچهها را قضاوت کرد. شناخت دقیق علائم ADHD نیاز به مشاهدهی پیوسته، آگاهی والدین، و در بسیاری از موارد، کمک متخصص دارد. همانقدر که نباید به هر کودکی که پرجنبوجوش است برچسب ADHD زد، همانقدر هم نباید نشانههای واقعی بیش فعالی در کودکان را نادیده گرفت.
چه زمانی باید برای بررسی بیشفعالی کودک به متخصص مراجعه کرد؟
بعضی رفتارها در کودکان عادیاند، حتی اگر گاهی برای والدین آزاردهنده باشند. اما نشانههایی وجود دارند که اگر ادامهدار و فراگیر باشند، دیگر نمیتوان آنها را صرفاً «شیطنت» یا «فاز رشدی» دانست.
اگر کودک شما برای بیش از شش ماه است که به حرف گوش نمیدهد، وسط بازی ناگهان از جا میپرد، تمرکز ندارد، مدام حرف میزند، یا نمیتواند حتی چند دقیقه آرام بماند، و این رفتارها باعث شده یادگیری، خواب، یا روابطش دچار مشکل شود، باید احتمال بیش فعالی کودک را در نظر بگیرید. به شرط آن که این رفتارها در محیط های مختلف مثل خانه، مهدکودک یا کلاس تکرار شوند.
مخصوصاً اگر خانواده یا مربیان احساس خستگی و درماندگی دارند و روشهای معمول دیگر جواب نمیدهد، یا اگر خود کودک از رفتارهایش خجالتزده یا ناراحت است، باید موضوع را جدی گرفت و برای بررسی علائم بیشفعالی در کودک با یک متخصص مشورت کرد. در چنین شرایطی، مشورت با یک متخصص میتواند هم برای والدین آرامش بیاورد، هم برای کودک فرصت دریافت حمایت واقعی فراهم کند.
در ادامه، به نشانههایی اشاره میکنیم که ممکن است نشان دهند کودک شما دچار علائم پایدار بیشفعالی (ADHD) است و لازم است توسط متخصص ارزیابی شود.
نشانههای بیش فعالی کودک که نباید نادیده گرفته شوند:
- رفتارهای نگرانکننده، مداوم و گسترده هستند.
یعنی بیش از شش ماه ادامه دارند و در چند محیط مختلف دیده میشوند؛ از خانه گرفته تا مهدکودک یا کلاس زبان. این موضوع در مورد کودکان ۴ تا ۷ ساله بسیار اهمیت دارد، چون در این سنین انتظار میرود کودک بتواند رفتار خود را تا حدی کنترل کند. - عملکرد روزمره کودک دچار اختلال شده است.
اگر رفتارهای کودک بهطور مستقیم در یادگیری، ارتباط با همسالان یا حتی تعامل با اعضای خانواده اختلال ایجاد کردهاند، باید موضوع را جدی گرفت.
این نوع از اختلال عملکرد یکی از رایجترین شاخصهای بیشفعالی در کودکان دبستانی است. - احساس فرسودگی در خانواده یا مربیان وجود دارد.
گاهی مراقبت از کودک، به جای شادی، به فشار دائمی تبدیل میشود و راهکارهای معمول مثل تشویق، تنبیه یا نظمدهی تأثیر چندانی ندارند. در این شرایط معمولاً پای یک اختلال رفتاری پایدار در میان است. - کودک از خودش ناراضی است.
جملاتی مثل «من همیشه خراب میکنم»، یا واکنشهایی از جنس ناامیدی و خشم بیدلیل، میتوانند نشاندهنده آسیب تدریجی به عزتنفس کودک باشند؛ بهخصوص در سنین مدرسه که علائم بیشفعالی در کودکان ۷ ساله بیشتر از همیشه آشکار میشود.
اگر این نشانهها برای شما آشنا هستند، چه باید کرد؟
- با یک روانشناس کودک یا متخصص رشد مشورت کنید.
نیاز به دارودرمانی یا تشخیص فوری نیست. اما ارزیابی تخصصی میتواند تصویر دقیقتری ارائه دهد و احتمال ADHD را بررسی کند. - الگوهای رفتاری کودک را ثبت کنید.
توجه کنید که رفتارهای نگرانکننده چه زمانی، در چه شرایطی، و با چه شدت و تکراری بروز پیدا میکنند. این اطلاعات برای هر ارزیابی حرفهای، حیاتیاند. - با معلم یا مربی کودک گفتوگو کنید.
آیا آنها هم همین رفتارها را در کودک میبینند؟ یا فقط در خانه اتفاق میافتند؟ یکی از ویژگیهای مهم در تشخیص بیشفعالی در کودکان خردسال، مشاهدهی رفتار در موقعیتهای مختلف است.
در آخر به یاد داشته باشید که مراجعه به متخصص بهمعنای صدور حکم نیست. هیچکس قرار نیست به کودک برچسب بچسباند. بلکه این تصمیم، تنها قدمیست برای شناخت بهتر، حمایت مؤثرتر، و ساختن مسیری مطمئنتر برای رشد کودک.
گاهی اوقات، زیر ظاهرِ یک کودک شلوغ و حواسپرت، ذهنی قرار دارد که خودش هم نمیداند چرا هیچچیز برایش ساده نیست. و همینجا، جاییست که حضور یک متخصص، همهچیز را فرق میدهد.
در پایان: هر کودک پرجنبوجوش، بیشفعال نیست؛ اما بیتوجهی هم جایز نیست!
تشخیص بیشفعالی در کودکان کار سادهای نیست. چون مرزش با رفتارهای طبیعی کودکی، دقیقاً از همانجایی رد میشود که والدین گیج میشوند: وقتی نمیدانند این رفتار، طبیعی است یا نه. این مقاله تلاش کرد به جای تکرار کلیشهها، به شما یک دید واقعی بدهد؛ دیدی که بتوانید با آن کودکتان را بهتر ببینید، نه برچسب بزنید و نه از روی ناآگاهی، چیزی را نادیده بگیرید.
واقعیت این است: بعضی بچهها مغزشان جور دیگری سیمکشی شده است. آنها نه تنبلاند، نه بیادب، نه لجباز. فقط دنیا را کمی متفاوتتر تجربه میکنند. اگر این تفاوتها به درستی دیده و درک شوند، میشود مسیر را عوض کرد. زودتر، آسانتر، انسانیتر. وظیفهی ما این نیست که فرزندمان را تبدیل به «کودک نرمال» کنیم، بلکه باید بفهمیم چطور به او کمک کنیم تا خودش را بهتر زندگی کند.
پرسشهای والدین درباره بیشفعالی کودکان
آیا ممکن است فرزندم فقط پرانرژی باشد و دچار بیشفعالی نباشد؟
بله. بسیاری از کودکان پرتحرک و بازیگوش هستند، و این رفتارها در بسیاری از سنین طبیعی است. اما تفاوت اصلی در اینجاست: کودک پرانرژی معمولاً با یک تذکر، تغییر فضا یا گذر زمان آرام میشود. اما کودکی که مبتلا به بیشفعالی (ADHD) است، انگار ترمزی برای رفتارهایش ندارد. تذکرها بیتأثیرند و خودش هم نمیفهمد چرا نمیتواند آرام باشد. اگر این رفتارها شدید و مداوم باشند، میتوان به علائم بیشفعالی در کودک مشکوک شد.
آیا ممکن است فرزند بیشفعال خودش هم از این وضعیت خسته باشد؟
بله، و این موضوع در بسیاری از کودکان بیشفعال دیده میشود. آنها گاهی به والدین یا معلم خود میگویند: «نمیخواهم اینطور باشم، اما نمیتوانم جلوی خودم را بگیرم.» این نشان میدهد که اختلال نقص توجه و بیشفعالی چیزی فراتر از یک رفتار کودکانهی آزاردهنده است. کودک درگیر تلاش دائمی برای کنترل ذهن و رفتارش است.
آیا علائم بیشفعالی در کودکان با افزایش سن از بین میرود؟
در برخی موارد، بخشی از علائم کاهش پیدا میکند. اما اغلب، ADHD بهصورت کامل ناپدید نمیشود؛ بلکه شکل آن تغییر میکند. کودکی که امروز نمیتواند سر کلاس آرام بنشیند، ممکن است در نوجوانی یا بزرگسالی با بینظمی، فراموشکاری یا مشکلات تمرکز دست و پنجه نرم کند. به همین دلیل، شناسایی بهموقع علائم و شروع مداخلهی مناسب اهمیت زیادی دارد.
آیا درمان بیشفعالی در کودکان حتماً شامل دارو است؟
خیر. درمان دارویی تنها یکی از گزینههاست، و همیشه اولین انتخاب نیست. بسیاری از کودکان با کمک رفتاردرمانی، اصلاح سبک فرزندپروری و مشاوره تخصصی، میتوانند وضعیت بهتری پیدا کنند. دارو معمولاً زمانی پیشنهاد میشود که علائم بیشفعالی شدید باشند و عملکرد روزمره کودک را بهطور جدی مختل کرده باشند.
آیا کودکان مبتلا به بیشفعالی میتوانند در مدرسه موفق باشند؟
بله. بسیاری از کودکان دارای اختلال بیشفعالی، در صورت دریافت حمایت مناسب از سوی خانواده و مدرسه، میتوانند در مسیر تحصیلی خود پیشرفت کنند. نکته مهم این است که سبک یادگیری آنها درک شود و شرایط محیطی مطابق با نیازهایشان تنظیم شود. توجه به این موضوع بهویژه در مورد علائم بیشفعالی در کودکان دبستانی اهمیت دارد، جایی که نشانهها بهوضوح خود را نشان میدهند.
آیا میتوان علائم بیشفعالی را در کودکان ۳ یا ۴ ساله تشخیص داد؟
بله، البته با احتیاط. در این سنین، بسیاری از رفتارهای پرجنبوجوش طبیعی هستند، اما اگر بیقراری، عدم تمرکز، یا واکنشهای تکانشی بهطور مداوم و در محیطهای مختلف دیده شوند، میتوان به وجود اختلال بیشفعالی در کودک خردسال شک کرد. تشخیص نهایی باید توسط روانشناس یا روانپزشک کودک و با ارزیابی دقیق انجام شود.
